Reviews

Η τυραννία της μεταμέλειας: Δοκίμιο πάνω στον δυτικό πολιτισμό by Pascal Bruckner, Πασκάλ Μπρυκνέρ

baetsie's review against another edition

4.0

'The only war that ultimately matters, as we have known since the enlightenment, is the war of ideas that is waged day and night, attacking iniquities and denouncing scandals. it is this war, and not torture or bombing, that changes mentalities in depth, improves the condition of women and children, and leads religious believers to live their faith in a more tolerant way and to revise the most aggressive postulates of their sacred scriptures. This war has one defect: it is long. it extends beyond the term of a legislature, goes on over generations and even centuries. to win it, through education, the media, and culture, we have to use the weapons of reason and eloquence. We have to combine our impatience for freedom with the wisdom to wait.'

quixoticreader13's review against another edition

4.0

I can't say I agreed with more than about 6% of what he had to say, but it was a fascinating read.

zaphirenia's review

5.0

Αγόρασα αυτό το βιβλίο τυχαία από ένα παλαιοβιβλιοπωλείο στην Ιπποκράτους μια μέρα που επέστρεφα από τη δουλειά. Μου κίνησε το ενδιαφέρον και ο τίτλος και η περιγραφή στο οπισθόφυλλο και μια και ήταν σε καλή τιμή είπα γιατί όχι; Και τώρα με ευγνωμονώ για αυτή τη στιγμιαία έκλαμψη ευφυΐας (κόβω κάτι, οκ), γιατί μπορώ να προσθέσω στα βιβλία του 2019 ένα διαμαντάκι.

Ο Μπρυκνέρ με αυτό το δοκίμιο καταπιάνεται με το μίσος της Ευρώπης για τον εαυτό της και τη διαρκή αυτολύπηση και διαδικασία αυτομαστιγώματος στην οποία επιδίδεται τις τελευταίες δεκαετίες, αναμασώντας και ενθυμούμενη τις συμφορές που έχει επιβάλει στην ανθρωπότητα ανά τους αιώνες και παραβλέποντας τα επιτεύγματά της. Μεταμελείται για το ευρωπαϊκό δουλεμπόριο και την αποικιοκρατία χωρίς να υπολογίζει ότι η ίδια πρώτη κατήργησε τη δουλεία και εμφύσησε στους αποικιοκρατούμενους λαούς τις αξίες με βάση τις οποίες αυτοί αποτίναξαν την αποικιοκρατία. Μας λέει ο Μπρυκνέρ:

"Ένας πολιτισμός σαν της Ευρώπης, ικανός για τις χειρότερες θηριωδίες όπως και για τα υψηλότερα επιτεύγματα, δεν μπορεί να βλέπει τον εαυτό του μονάχα μέσα από το πρίσμα της κατάρας: αν η Ευρώπη διακατέχεται από ένα πραγματικό 'γενοκτονικό πάθος', είναι επίσης εκείνη που επέτρεψε να εννοήσουμε ορισμένα εγκλήματα ως γενοκτονίες, είναι εκείνη που, μετά το 1945, αποστασιοποιήθηκε από την ίδια της τη βαρβαρότητα για να δώσει σε αυτή τη λέξη ένα συγκεκριμένο νόημα διακινδυνεύοντας να δει την κατηγορία να στρέφεται εναντίον της."

Ταυτόχρονα, παίρνοντας πάνω της όλη την ευθύνη, η Ευρώπη ντύνει τους άλλους λαούς με ένα μανδύα απόλυτης αθωότητας, πλήρους ανευθυνότητας για τη μοίρα και την τύχη τους. Χωρίζει τους λαούς σε αθώους και ενόχους και κρατά για τον εαυτό της το ρόλο του θύτη. Ταυτόχρονα, αυτή η μοιρασιά της επιτρέπει να περιορίζεται στην ενοχικότητα για να μη λαμβάνει δράση. Οι "άλλοι", στο πλαίσιο της πολυπολιτισμικότητας, την οποία ο Μπρυκνέρ επικρίνει έντονα, έχουν την ακτινοβολία του αυθεντικού, του αμόλυντου. Οι μειονότητες μετατρέπονται σε μουσειακά είδη προς διατήρηση και προφύλαξη από την "κακή Δύση", κάτι που δεν επιτρέπει την ενσωμάτωσή τους και την δημιουργία μιας κοινής συνείδησης στη βάση της κοινής μας δημοκρατικής κοινωνίας, καθώς η ταυτότητα υπερισχύει του κοινωνικού δεσμού.

Πρέπει να αποτινάξουμε την τυραννία της μεταμέλειας, κατά τον Μπρυκνερ, και να δούμε μπροστά. Σε συνεργασία με την Αμερική, την άλλη μεγάλη δημοκρατική δύναμη, να πατήσουμε γερά στα πόδια μας, όχι ξεχνώντας αλλά ούτε και ενοχικά, και να πάρουμε θέση, να αφήσουμε πίσω μας την εσωστρέφεια. Και καταλήγει:

"Το πιο ωραίο δώρο που μπορεί να κάνει στον κόσμο η Ευρώπη, είναι να του προσφέρει το διερευνητικο πνεύμα που συνέλαβε εκείνη και που τη διέσωσε από τόσους κινδύνους. Είναι ένα δώρο δηλητηριασμένο, αλλά απαραίτητο για την επιβίωση της ανθρωπότητας."

Ένα πολύ ωραίο βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί - γιατί εδώ που τα λέμε δεν το περιγράφω και τόσο πετυχημένα.