informative medium-paced
hopeful informative inspiring reflective medium-paced

I found this a bit tough to follow in audiobook format, but it was fascinating. The epilogue was very moving. 
informative reflective slow-paced

Oerland: populaire paleontologie


I met a traveller from an antique land 
Who said: [...]

- Oyzmandias, Percy Bysshe Shelley 

We wonder,—and some Hunter may express 
Wonder like ours, when thro' the wilderness 
Where London stood, holding the Wolf in chace, 
He meets some fragment huge, and stops to guess 
What powerful but unrecorded race 
Once dwelt in that annihilated place.

- Ozymandias, Horace Smith 


Oerland is een boek geschreven door Thomas Halliday, paleontoloog en evolutiebioloog aan het Natural History Museum, over “de werelden die achter ons liggen”. Ik las specifiek de editie vertaald door Fred Hendriks. 

Halliday hoopt dat:
"[De lezer] dit boek [zal] lezen als een soort reisverslag van een natuurliefhebber, al bezoeken we landen die ver weg liggen in de tijd, en niet in de ruimte."
In dit opzet slaagt hij volledig. Elk hoofdstuk voelt als een uitgebreide notitie in een reisdagboek, vol kleurrijke, romantische beschrijvingen van vreemde werelden met haast buitenaardse soorten. In zestien casestudies licht hij steeds een tipje van de sluier op van de ecosystemen die schuilgaan achter de exotische namen die men afleest op de geologische tijdschaal. De toendra van het pleistoceen, de woestijnen van het perm, de zeeën van het cambrium. 

Tussen beschrijvingen door kadert hij deze vreemde omgevingen binnen een wetenschappelijke context. Hier wordt wat ecologie besproken, daar geologische context gegeven, en dan weer een biochemische verklaring. Het biedt dieper inzicht in de werelden van toen en hoe ze vandaag de dag geschetst kunnen worden, maar het zorgt ervoor dat de flow zo nu en dan eens verstoord geraakt. Zo valt Halliday soms wat in herhaling, of vernoemt hij een nieuwigheid die slechts twee pagina’s verder besproken wordt. Dat is zo nu en dan storend en voelt alsof sommige paragrafen verdwaald zijn geraakt. Zeker in de eerste hoofdstukken vraagt men zich af of het misschien niet beter was een inleidend hoofdstuk aan wetenschappelijke context te bieden, maar dat zou wellicht nefast zijn voor de wetenschappelijke onderbouw van het verdere boek, én zou tevens de aandachtsspanne van de doorsneelezer op de proef stellen. Het betert vanaf het derde hoofdstuk. Daarnaast dient vermeld te worden dat sommige concepten uitgebreid beschreven, maar niet bij naam genoemd worden, zoals ‘uniformitarianisme’ en ‘tolerantiegrenzen’. Dat vond ik spijtig.

De beschrijvingen worden steeds bijgestaan door een prachtige tekening, een simulatie (ik mijd de term ‘reconstructie') van een soort die hij behandelt. De tekeningen mochten frequenter: sommige beschrijvingen zijn nu eenmaal wat lastig te volgen. Eén tekening per hoofdstuk is misschien wat weinig, maar is anderzijds wel een elegante manier om even een glimp van een verdwenen wereld te tonen.  De hoofdstukken worden steeds voorafgegaan door twee toepasselijke citaten  De citaten getuigen, net als heel wat analogieën in de tekst, van literaire interesse van de schrijver. Het zou hypocriet van me zijn zou ik het gebruik van citaten niet prijzen. 

De tekst zelf is echter ietwat stuntelig geschreven. Niet alle passages vloeien even mooi, zoals hierboven al beschreven. Het voelde soms alsof ik delen las van een eerste proef, waarin zinnen herschreven en alinea’s geordend moesten worden. Dat is jammer, want deze stroeve stijl doet in leesplezier afbreuk aan de rijke inhoud van het boek. 

Tot slot is de epiloog nog het vermelden waard. Lange tijd twijfelde ik of ik het boek drie, dan wel drie en een half sterren zou geven. De epiloog heeft me overtuigd. In het heden thuiskomen na een reis van meer dan 500 miljoen jaar en dan zo goed en genuanceerd de hedendaagse ecologische problematiek vanuit geologisch standpunt te beschrijven; dat maakt het boek af. Het is een hoofdstuk dat iedereen zou moeten lezen, al dienen ze wel eerst de rest van het boek te lezen om het te kunnen appreciëren. 

Nog een jammerlijk punt over de vertaling: hier zijn wat slechte keuzes gemaakt, geloof ik. Ten eerste zouden alle citaten best in hun oorspronkelijke taal worden opgeschreven, gevolgd door een vertaling. En dat is zeker waar voor de gedichten die in het boek voorkomen. Wat een heiligschennis om Ozymandias gewoon in het Nederlands neer te pennen! Daarnaast lijkt Hendriks niet altijd op de hoogte te zijn van het correcte jargon. Een ‘golden spike’(bijnaam van een GSSP) vertalen als ‘gouden piek’ werkt niet goed. ‘Gouden spijker’ is beter, maar nog beter is het Engels gewoon bewaren. Ofwel koos de vertaler bewust voor deze slechte vertaling om de poëzie van de zin in stand te houden, ofwel had hij niet goed door wat hij vertaalde. ‘Waterkolom’ is overigens de voorkeursvertaling van ‘water column’, niet ‘waterzuil’.

 Dit is zeker geen boek voor iedereen. Ik raad het boek van harte aan aan iedereen die geïnteresseerd is in paleontologie, voor iedereen die een natuurhistorisch avontuur wilt beleven vanuit de zetel, vanuit het park, vanaf de kant van een meer in Slovenië. Zeker zij die enige achtergrond in geologie en ecologie hebben, zullen het boek kunnen appreciëren. Dan stoort de verstrooidheid van de wetenschappelijke omkadering minder en valt ze veel beter te volgen. Lees het niet omdat je meer wilt weten over je favoriete dinosaurus. Lees het omdat je oog in oog wilt staan met het leven van vroeger dagen. Lees het omdat je het het verleden en het heden wilt begrijpen.


“Niets in de natuur duurt eeuwig […].” 
- Oerland, p 44. Thomas Halliday.
 

challenging hopeful informative inspiring medium-paced

Aivan ihana katsaus elämän historiaan maapallolla ja erilaisiin paleoaikakausiin.
informative inspiring medium-paced
informative medium-paced

The author is a paleobiologist at the University of Birmingham. This book comprises 16 chapters. Each describes a place and time based on a particular corresponding modern place with fossil findings from that time. The first chapter describes Northern Plain, Alaska in the Pleistocene epoch, 20,000 years ago, and the last chapter describes the Ediacara Hills, Australia in the Ediacaran period, 550 million years ago. What is so extraordinary, is that these descriptions include the geography, geology, plant life, animal life, earth and water chemistry, and even the appearance of the moon and stars at that time. Halliday describes the anatomy, physiology, and behavior of the organisms that we know of, and includes the fascinating details of how we know these things, and how these organisms relate to modern plants and animals. There are many books about these things, but I've never read them described all together so that a simulation of time travel is achieved. The overall effect is mind-opening and sometimes almost numinous.
adventurous hopeful informative inspiring reflective medium-paced
informative reflective slow-paced
informative inspiring slow-paced