yorgos_a's review against another edition

Go to review page

3.0

Despite its title, this book is about an insufferable posh boy (the writer) with a dishonest aversion towards the high intellect and a very honest aversion towards women. Together with his object of desire (Zorbas) - a hypermasculine, rude, sturdy older man - he exploits the human and natural resources of Crete for his personal benefit as he vomits banalities about the true meaning of life.

Throughout the book, we see time and again our volcel protagonist pry upon his primitive companion and exalt him for enjoying life in a way he could never. You see, the writer is a self-proclaimed intellectual and intellectuals do not indulge in earthly pleasures – at least not without beating themselves hard afterwards. The writer is ironically a Buddhist.

This book is equal parts homoerotic and misogynistic.

Regarding the former, I am astonished at how little readers talk about the sexual tension between the main two characters. The writer won’t miss an opportunity to provide detailed descriptions of Zorbas’s endearingly appalling appearance (hairy ears all over the text), his longing to meet with him, their embraces in life-threatening situations… The eventual consummation of their relationship occurs in one of the final chapters - with masterful ambiguity of course.

Was Kazantzakis trying to tell the love story between two men? I am not sure, and I’d like to hear other people’s opinions on the matter. Regardless, this romance would be fine had it not been put into effect at the expense of women and effeminate men.

The cruel misogyny of this book is deeply upsetting and distracting. The writer is astonishingly resourceful when it comes to unflattering descriptions of women’s appearance, attitudes, and motivations. He is particularly unpardoning to aging women – to him, aging (and the unattractiveness that comes with it) is almost a moral failure, a character flaw.

Kazantzakis’s mistreatment of female characters culminates when a young woman, whose name we never learn as she’s only referred to as the Widow, gets lynched and severed in front of a Church and for some reason this incident is not even the focus of the chapter it takes place in. Everybody moves on very quickly and soon we’re back to the tongue-in-cheek account of our protagonists’ mischiefs.

Naturally, homophobia cannot be absent from a book so overtly misogynistic. Here, Zorbas is doing the heavy lifting of treating homosexuality - especially the effeminate and flamboyant subtype - as moral bankruptcy (in the case of sodomite monks for instance) or at least as an opportunity for mockery and disdain. Our protagonists may be drooling over each other throughout the entire book, but they are clearly not like those other f*ggots.

Homoeroticism and misogyny blend nicely in the plot: by the end of the book, Kazantzakis covenienly kills both Madame Hortense (Zorba’s heterosexual love interest) and the Widow (the writer’s heterosexual love interest), so that the two protagonists have no one but each other.

I could keep ranting about other problematic themes of the book (such as the patronizing depiction of Zorba’s love for hard manual work as a virtue), but I’ll leave that for another review.

For now, I will just say that this book is deeply depressing because, even though this is supposed to be a feel-good book about seizing the day, goodness doesn’t win at the end. And I am not sure whether this is by design. Rather, I was left with a bitter taste in my mouth as I am realizing that almost 90 years later very little has changed in the collective Greek soul.

I wanted to like this book, mainly because Kazantzakis is deeply revered in my native Greece, but in 2022, this is a very difficult task. Every year, tens of women are murdered by their partners in Greece and yet the society is still triggered by the word femicide. Queer kids are victimized by relentless bullying and in many occasions are killed or led to taking their own lives. And I can’t help thinking that books like this one, having reached the status of essential reading, may be perpetuating dangerous stereotypes that make the life of so many of us in Greece miserable.

It's time we read Kazantzakis critically.

fatheraki's review against another edition

Go to review page

emotional reflective slow-paced
  • Plot- or character-driven? Character
  • Strong character development? Yes
  • Loveable characters? Yes
  • Diverse cast of characters? It's complicated
  • Flaws of characters a main focus? Yes

infernal's review against another edition

Go to review page

5.0

Απολογούμαι στον εαυτό μου που άργησα να διαβάσω Καζαντζάκη, ίσως όμως τώρα είναι η καλύτερη εποχή κι ο κατάλληλος καιρός ώστε να αντιληφθώ καλύτερα αυτά που ήθελε να πει.

Υπέροχο βιβλίο από την αρχή ως το τέλος, η οποιαδήποτε προσπάθεια ανάλυσης του ή περίληψης του θα είναι μάταιη, γιατί είναι ένα βιβλίο που το ζεις σελίδα σελίδα μέχρι το τέλος.

emmamme's review

Go to review page

2.0

Ήθελα για χρόνια να διαβάσω Καζαντζάκη κι ένιωθα ότι ο Ζορμπάς θα μου άρεσε πολύ. Όμως, κάτι τέτοιο δε συνέβη.

-Αρχικά, νομίζω ότι κάποια πράγματα επαναλαμβάνονταν ξανά και ξανά και αυτό κατάντησε σπαστικό από ένα σημείο και μετά. Π.χ. μπορούμε να βγάλουμε ένα συμπέρασμα για το χαρακτήρα του Ζορμπά από τις 50 πρώτες σελίδες, ωστόσο η προσωπικότητα του αναλύεται συνεχώς χωρίς να μας δίνει ο συγγραφέας κάποια καινούρια ουσιαστική πληροφορία. Άσε που ένιωθα ότι ο Ζορμπάς εξιδανικεύεται, αν κι εδώ που τα λέμε η συμπεριφορά και οι απόψεις του δεν είναι και οι καλύτερες.
- Όπως κάνω πάντα σε παλαιότερα βιβλία, έλαβα υπόψη μου την εποχή στην οποία τοποθετείται, ωστόσο δε μπορώ να μην αναφερθώ στα μισογυνιστικά και σεξιστικά σχόλια που βρίσκονται παντού μες στο κείμενο. Δε θα το έκανα θέμα αν ο πρωταγωνιστής αναφερόταν μια, δύο φορές απαξιωτικά για τις γυναίκες, όμως δεν υπήρχε κεφάλαιο που να μην περιείχε ένα τουλάχιστον τετοιο χαρακτηρισμό. Οι γυναίκες φυσικά είναι το αδύναμο φύλο και είναι χρήσιμες μόνο για το σεξ και το νοικοκυριό. Υπάρχει κι ένα περιστατικό που με εξόργισε κι αναφέρομαι στη δολοφονία της χήρας. Μας λέει, λοιπόν, ο αφηγητής ότι, μόλις σκότωσαν οι κάτοικοι του χωριού τη χήρα, στα μάτια του Ζορμπά έτρεχαν δάκρυα. Λέω, οκ, λογικό, ήταν πολύ σκληρό αυτό που συνέβη. Όμως, όταν επιστρέφουν πια στο σπίτι ο Ζορμπάς αναστεναζει και λέει κάτι σαν "αχ, δε μπορώ να πιστέψω πως ο θεός έπλασε τέτοιο κορμί, τι κρίμα να χαθεί τέτοιο όμορφο σώμα", ενώ ο αφηγητής αργότερα σκέφτεται το θάνατο της και πιστεύει ότι ήταν γραφτό να γίνει και τώρα θα συνεχίσουμε τη ζωούλα μας.
- Πέρα από αυτά, το σημαντικότερο για μένα είναι ότι βαριόμουν υπερβολικά. Μετά τις 100 σελίδες ήθελα απλά να τελειώσει. Δεν μπορούσα να διαβάσω πάνω από 2 κεφάλαια τη μέρα, γι'αυτό μου πήρε κοντά έναν μήνα να το τελειώσω. Νομίζω ότι θα λειτουργούσε καλύτερα αν είχε λιγότερες σελίδες. Μάλλον δεν ήταν για μένα αυτό το βιβλίο.
- Βέβαια, δεν μπορώ να μην αναφερθώ και στο ατού του βιβλίου που είναι η όμορφη γραφή και η ιδιαίτερη γλώσσα του Καζαντζάκη. Απ' αυτή την άποψη το απόλαυσα και βρήκα ενδιαφέρουσες και τις φιλοσοφικές του σκέψεις για τη ζωή και το θάνατο. Αυτό, όμως, από μόνο του δε φτάνει για να αγαπήσω το βιβλίο. Σίγουρα θα δοκιμάσω να διαβάσω και κάποιο άλλο έργο του, αλλά δυστυχώς ο Ζορμπάς με απογοήτευσε .

zaphirenia's review

Go to review page

2.0

EDIT: Ό,τι θυμάμαι χαίρομαι, αλλά τελικά θα αλλάξω τη βαθμολογία σε 2 αστεράκια. Όσο το σκέφτομαι, δεν μπορώ να αφήσω τα 3 με βάση όσα έχω γράψει.

Υποθέτω ότι θα μπω σε κάμποσες μαύρες λίστες με αυτό που θα γράψω αλλά θα το γράψω γιατί αλλιώς θα σκάσω: δεν μου άρεσε ο Ζορμπάς. Ο Καζαντζάκης μου είχε αρέσει και στον τελευταίο πειρασμό και στον καπεταν-Μιχαλη, αλλά εδώ μάλλον θα τα χαλάσουμε. Δεν είναι κακό, συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες.

Καταρχάς, με εκνεύρισε το ύφος του βιβλίου. Πάρα πολλή "φιλοσοφία" και διδακτισμός, ένιωσα ότι μου τα ταΐζει με το ζόρι σε τόσο μεγάλες δόσεις μέχρι να αναφωνήσω "όχι άλλο, σε παρακαλώ, το κατάλαβα". Από τα μισά του βιβλίου και μετά δυσφορουσα έντονα κάθε φορά που έβλεπα τον Ζορμπά να το πηγαίνει προς το φιλοσοφικό, γιατί αναγνώριζα τι περίπου θα πει και πού θα το πάει. Συνήθως το πήγαινε σε ένα από τα δύο θέματα: 1. Ποιο ειμαι, πού πάω, γιατί ο Θεός μας έκανε έτσι ή 2. Πόσο σκρόφες ή/και αδύναμα εγωκεντρικά πλάσματα είναι οι γυναίκες που το μόνο που τις ενδιαφέρει είναι αν "περνάει η μπογιά τους". Συνέχεια όμως, επί τριακόσιες σελίδες, απλά με άλλες λέξεις κάθε φορά.

Κι έπειτα, είναι μόνο δική μου ιδέα ή οι φιλοσοφικές ρήσεις του Ζορμπά είναι πλέον πολύ κλισέ; Θα μου πείτε, και τι φταίει ο Καζαντζάκης; Όταν τα έγραφε εκείνος καθόλου κλισέ δεν ήταν, μια χαρά πρωτότυπα, όλα καλά. Ναι, αλλά μήπως και αυτό ακόμα κάτι δείχνει, κάτι λέει; Θέλω να πω, έχει ακούσει κανείς κλισέ αποσπάσματα από Ντοστογιέφσκι; Δε νομίζω. Εδώ όμως η κλισεδιά πήγε και ήλθε, μιλαμε για πράγματα που αν τα πει κάποιος σήμερα χωρίς το ιδίωμα του Καζαντζάκη θα ξινίσουμε τα μουτρα μας και θα του πούμε "σιγά ρε μάστορα, μόνος σου το σκέφτηκες όλο αυτό;" Θα είχε ενδιαφέρον να απομονωνε κάποιος μερικές από αυτές τις προτάσεις, να τις μετεγραφε στην απλή δημοτική (χωρίς το κρητικό ιδίωμα) και να ρωτούσε τυχαίους αναγνώστες: αυτό το έγραψε ο Καζαντζάκης ή ο Κοέλιο; Δεν είμαι σίγουρη πόσοι θα τα ξεχώριζαν.

Κι αν το παραπάνω φαίνεται κάπως υπερβολικό, να πω επίσης ότι δεν μου άρεσε ούτε ο ίδιος ο Ζορμπάς, ο οποίος όμως μας παρουσιάζεται ως πρότυπο στάσης απέναντι στη ζωή. Υπερβολικός χαρακτήρας στα όρια (ή μήπως όχι και τόσο στα όρια;) του γραφικού, του φολκλόρ, του "λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και τ' αγόρι μου" με διαλείμματα απλοϊκης (εσκεμμένα βέβαια, ειναι σαφές) φιλοσοφικής σκέψης γύρω από το "ποιος δημιούργησε τα κυματάκια της θάλασσας και γιατί;" και άλλα αντίστοιχα ερωτήματα. Ψυχανεμίζομαι ότι ο συγγραφέας είχε στο μυαλό του το πρότυπο του νιτσεϊκού υπερανθρώπου (;) για το χαρακτήρα του Ζορμπά, αλλά δεν είμαι ειδικός και δεν μπορώ να εκφέρω άποψη για το θέμα. Αν ισχύει πάντως κάτι τέτοιο, εμένα δεν με έπεισε.

Για πλοκή φυσικά δε θα μιλήσω, αφενος γιατί δεν υπάρχει και αφετέρου γιατί δεν περιμένεις από τέτοια βιβλία να σε κρατήσουν με τις καταιγιστικές εξελίξεις της ιστορίας. Αλλά κι αυτό το πράγμα να πρέπει να έχεις διαβάσει ήδη τα δύο τρίτα για να γίνει το παραμικρό γεγονός κάποιας σημασίας δεν είναι και ό,τι καλύτερο, ειδικά όταν δεν σε τραβάει το χτίσιμο των χαρακτήρων όπως γίνεται.

Εν ολίγοις και για να είμαι ειλικρινής, βαρέθηκα και πολλές φορές ήμουν στα πρόθυρα να το αφήσω. Δεν το έκανα γιατί υπολόγιζα ότι στο τέλος θα αποζημιωθώ με κάτι πολύ καλό από τον Καζαντζάκη. Ενα ωραίο συμπέρασμα, μια διατύπωση που θα μου έμενε από την όλη διαδικασία της ανάγνωσης. Μπα.

2,5/5 λοιπόν, στρογγυλοποιημενο προς τα πάνω κάτω γιατί όπως και να το κάνουμε δε μου πάει και να του βάλω δύο. Παρότι, θα επαναλάβω, δεν μου άρεσε.

Τέλος, άντε και να δούμε αν σε αυτήν την τετράδα θα διαβάσω τίποτα ενδιαφέρον: B.R.A.CE. 2018 4 βιβλία με όνομα στον τίτλο, Νο. 2
More...