Scan barcode
A review by llorenza
De welwillenden by Jonathan Littell
4.0
Dit is een ontzettend lang boek. En het kan perfect met minstens de helft ingekort worden zonder aan kracht in te boeten. Maar tegelijkertijd past deze lengte perfect, omdat het zogezegd de memoires zijn van het hoofdpersonage. En dit hoofdpersonage is nu eenmaal het type mens dat houdt van lange gedetailleerde beschrijvingen. Het doet vermoeden dat deze lange beschrijvingen en het vele gefilosofeer een manier zijn om te ontsnappen aan de harde realiteit van de oorlog. En dus zijn ze essentieel voor dit boek. Al is het contrast soms hard: het hoofdpersonage wandelt weg van een scène waarbij Joden gruwelijk vermoord worden om dan een uitgebreide beschrijving te geven van het lieftallige landschap.
Een andere keuze van de schrijver kon ik minder goed thuisbrengen. De (interessante) premisse dat bijna iedere mens zich zou gedragen tijdens WOII zoals de Duitsers zich gedragen hebben, puur door de omstandigheden, wordt wat teniet gedaan doordat Jonathan Littell van het hoofdpersonage Max Aue geen gewone mens maakt, maar iemand waarvan reeds voor WOII een serieuze hoek af was. Je kan je niet vereenzelvigen met iemand die duidelijk al (zware) mentale problemen had. Is het om aan te tonen dat Max Aue -zelfs met zijn mentale problemen- nog niet de ergste van het lot was en dat “normale” mensen nog grotere monsters kunnen worden? Of is het mededogen van de auteur met de lezer zodat deze zich niet te veel inleeft in het hoofdpersonage omdat het boek dan echt ondraaglijk wordt? Of is het pure sensatie, om een nog wat ranziger kantje aan het verhaal te breien? Want dat laatste was echt niet nodig. Wat het ook is, de beschrijving van de gruwel die de Joden aangedaan wordt en van de omstandigheden van de soldaten tijdens de WOII lijkt (in al zijn realisme) zodanig irreëel dat zelfs het meest vreemde hoofdpersonage niet afsteekt. De laatste 100 pagina’s zijn pure waanzin (en hebben een enorm hoog wtf-gehalte), maar tonen wel perfect de gelijklopende aftakeling van het Duitse Rijk en van de mentale gezondheid van het hoofdpersonage.
Dit is een ongelooflijk ambitieus boek, qua thematiek, qua lengte en qua gedetailleerdheid. De onophoudelijke Duitse hiërarchische termen maken duidelijk dat het daar eigenlijk één groot verward nest was, waarbij de verschillende structuren elkaar gewoon tegenwerkten. De schrijver spaart de lezer niet: zeker het begin van het boek bevat een continue beschrijving van de ergste gruwel. Na een tweehondertal pagina’s “kalmeert” het boek echter en wordt het een stuk leesbaarder (en wordt de drang tot verderlezen groot).
Dit is het soort boek waarvan gezegd wordt dat iedereen het zou moeten lezen - en terecht. Maar eerlijk: ik wens het niemand toe.
Een andere keuze van de schrijver kon ik minder goed thuisbrengen. De (interessante) premisse dat bijna iedere mens zich zou gedragen tijdens WOII zoals de Duitsers zich gedragen hebben, puur door de omstandigheden, wordt wat teniet gedaan doordat Jonathan Littell van het hoofdpersonage Max Aue geen gewone mens maakt, maar iemand waarvan reeds voor WOII een serieuze hoek af was. Je kan je niet vereenzelvigen met iemand die duidelijk al (zware) mentale problemen had. Is het om aan te tonen dat Max Aue -zelfs met zijn mentale problemen- nog niet de ergste van het lot was en dat “normale” mensen nog grotere monsters kunnen worden? Of is het mededogen van de auteur met de lezer zodat deze zich niet te veel inleeft in het hoofdpersonage omdat het boek dan echt ondraaglijk wordt? Of is het pure sensatie, om een nog wat ranziger kantje aan het verhaal te breien? Want dat laatste was echt niet nodig. Wat het ook is, de beschrijving van de gruwel die de Joden aangedaan wordt en van de omstandigheden van de soldaten tijdens de WOII lijkt (in al zijn realisme) zodanig irreëel dat zelfs het meest vreemde hoofdpersonage niet afsteekt. De laatste 100 pagina’s zijn pure waanzin (en hebben een enorm hoog wtf-gehalte), maar tonen wel perfect de gelijklopende aftakeling van het Duitse Rijk en van de mentale gezondheid van het hoofdpersonage.
Dit is een ongelooflijk ambitieus boek, qua thematiek, qua lengte en qua gedetailleerdheid. De onophoudelijke Duitse hiërarchische termen maken duidelijk dat het daar eigenlijk één groot verward nest was, waarbij de verschillende structuren elkaar gewoon tegenwerkten. De schrijver spaart de lezer niet: zeker het begin van het boek bevat een continue beschrijving van de ergste gruwel. Na een tweehondertal pagina’s “kalmeert” het boek echter en wordt het een stuk leesbaarder (en wordt de drang tot verderlezen groot).
Dit is het soort boek waarvan gezegd wordt dat iedereen het zou moeten lezen - en terecht. Maar eerlijk: ik wens het niemand toe.