You need to sign in or sign up before continuing.
Take a photo of a barcode or cover
(ελληνική κριτική για αυτό το ΣΠΑΝΙΟ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ, σα κατ' μετ΄τσ΄αστερίσκς)
If you held a gun to my temple (pressed against it, not piercing brain tissue) and demanded the ten greatest science fiction works ever written, I might well blurt out Gateway by Pohl as my first response.
From the opening page, the reader is drawn into a world where mystery, suspense, and profound existential inquiry are deftly interwoven. The narrative—centred around the enigmatic alien station left behind by the Heechee—is far more than a mere space opera. Or perhaps it renders other space operas little more than… space nursery rhymes.
The psychological tension, masterfully constructed through the protagonist Robinette (Stetley) Broadhead’s confessions, is nothing short of astonishing. Pohl crafts a character of true complexity—flawed, deeply human, and mercifully devoid of the archetypal traits that often plague the genre. There are no square jaws, no spotless pasts, no cringeworthy one-liners like “to infinity and beyond” or “aliens, MOLON LABE” (God forbid…). The brilliance lies in how the narrative entwines therapy sessions with the AI psychotherapist—unforgettably named SIGFRID von Shrink—with flashbacks and introspection. It is simply ingenious.
Gateway is not merely an exceptional science fiction story—it is a philosophical exploration of fear, guilt, and longing. Pohl ventures unflinchingly into the human confrontation with the unknown, and he does so with rare literary finesse. Revelations about the nature of the Gateway, the Heechee, and the perilous missions only add layers of intrigue, never detracting from the emotional intensity of Rob’s personal journey.
Even I—someone with scant affection for psychoanalysis (crucify me)—found myself riveted more by the psychological excavation of Broadhead’s soul than by the (admittedly gripping) plotline...
The ending is one of the most shocking and emotionally charged ever encountered in the genre—a culmination that wholly justifies the journey. And what lingers afterwards is not merely the adventure, but the bitter aftertaste of a human consciousness reckoning with loss, triumph, and the cost of choice.
Gateway is one of those rare works that brush against perfection. It is undeniably a pinnacle of the Golden Age of science fiction, while also remaining timeless in its relevance. One doesn’t simply read it; it takes root in the mind and continues its fermentation long after.
As the cherry atop the cake—illustrating just how far ahead of his time Pohl truly was (for this, after all, is the true role of science fiction: to transcend convention and sidestep censorship in order to glimpse, or reveal, the future):
The central character, “Rob” to his friends, has a complex and often agonising relationship with himself. Through his sessions with the AI-therapist SIGFRID von Shrink (as noted earlier), various facets of his sexuality, guilt, and psychological makeup are gradually unveiled. While he maintains romantic relationships with women, the novel subtly hints at sexual ambivalence or blurred boundaries, though it never overtly declares a homosexual past or longing.
There is, however, a brief mention of an openly gay character, who is portrayed without prejudice or stereotype—something quite remarkable for a work of science fiction from the 1970s. Let us recall that this was an era when a man might be assaulted in the street for merely appearing effeminate, let alone openly gay. Yet Pohl exhibits a genuine interest in the diversity of human experience, employing it more as a tool for psychological depth than as a central theme (and mercifully, he avoids turning the novel into an LGBTQ+ manifesto).
Since I’ve already tested your patience with this detour, let me clarify once more that Gateway is not “a novel about sexuality,” but a psychologically charged work of science fiction in which Pohl explores how trauma, guilt, and suppressed identity (not only sexual, mind you) can shape a person’s life. Within this framework, the ambiguity surrounding Rob’s sexuality functions organically, as part of his existential struggle.
Psychoanalytic structure of the novel
Gateway is, at its core, constructed like a psychoanalytic novel:
• There is a “patient” (Rob),
• A “therapeutic relationship” (with SIGFRID von Shrink),
• And a gradual unravelling of the psyche via memories, denial, guilt, and, ultimately, the revelation of a traumatic event.
SIGFRID, with his cold logic, acts as a mirror to Rob’s subconscious—stripping away defences, evasions, and lies.
Suggestions of sexual ambiguity
Throughout these sessions, Rob exhibits intense anxiety regarding his masculinity and sexual identity—not explicitly, but through:
• His relationship with his father (absent and desperately sought),
• His fear of rejection/dependence on women,
• His passive, self-punitive fantasies,
• And the mechanical, almost comforting presence of SIGFRID—as a cold, steady, paternal or archetypal masculine “Other.”
These psychoanalytic motifs, often tied to identity fluidity, do not signal homosexuality per se, but hint at a protagonist in the throes of an identity crisis, encompassing also his sexual self-understanding.
SIGFRID von Shrink as a “mirror of the Ego”
SIGFRID is almost Freudian in nature:
• He exists to help Rob confront the most painful aspects of himself.
• He does not judge—he simply persists until the truth emerges.
• He symbolises “Reason without Emotion,” an ideal listener devoid of taboos—crucial for surfacing subconscious desires, guilt, and internal conflicts.
Within this context, the hints of sexual “otherness” or “ambiguity” become part of the deeper conflict between the protagonist and himself.
**********
Αν μου βάζατε ένα πιστόλι στον κρόταφο (εφαπτόμενο, όχι να φτάσει εγκέφαλο) και μου ζητούσατε τα 10 καλύτερα έργα Ε.Φ. που γράφτηκαν ποτέ, ίσως το πρώτο που θα ξεστόμιζα να ήταν το Gateway του Pohl.
Από την πρώτη σελίδα, ο αναγνώστης παρασύρεται σε έναν κόσμο όπου το μυστήριο, η αγωνία και η βαθιά υπαρξιακή αναζήτηση συνυφαίνονται με μαεστρία. Η πλοκή, σχετική με τον παράξενο σταθμό των εξωγήινων Heechee, είναι κάτι πολύ περισσότερο από απλή space opera. Ή ας πούμε ότι κάνει τις άλλες space όπερες να μοιάζουν με… space nursery rimes.
Η ψυχολογική ένταση που χτίζεται μέσω των εξομολογήσεων του πρωταγωνιστή Robinette (Stetley) Broadhead είναι συγκλονιστική. Ο Pohl δημιουργεί έναν χαρακτήρα σύνθετο, ατελή και βαθύτατα ανθρώπινο, αποφεύγοντας τους κλασικούς ήρωες του είδους. Εδώ δεν μετράνε τα θεληματικά πηγούνια, το άψογο παρελθόν και ατάκες τύπου «to infinity and beyond» ή «εξωγήινοι, ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ» (θου κύριε…). Ο τρόπος που η αφήγηση μπλέκει τις συνεδρίες με τον ψυχολόγο AI –τον αξέχαστο SIGFRID («Φον Τρέλεν» στην ελληνική μετάφραση των εκδόσεων Ατραπός)– με αναδρομές και προσωπικές κρίσεις, είναι απλώς ιδιοφυής.
Το Gateway δεν είναι μόνο μια εξαιρετική ιστορία επιστημονικής φαντασίας – είναι μια φιλοσοφική εξερεύνηση του φόβου, της ενοχής και της επιθυμίας. Ο Pohl τολμά να εισχωρήσει στην καρδιά της ανθρώπινης αβεβαιότητας απέναντι στο άγνωστο, και το κάνει με σπάνια λογοτεχνική δεινότητα. Οι αποκαλύψεις για τη φύση της πύλης, των Heechee, των διαφόρων αποστολών, προσθέτουν διαρκώς νέα στρώματα ενδιαφέροντος, χωρίς ποτέ να αποδυναμώνουν την ένταση της προσωπικής ιστορίας του ήρωα.
Ακόμη κι εγώ που δεν είμαι fan της ψυχανάλυσης (σταυρώστε με), απόλαυσα τα κομμάτια της διείσδυσης στην ψυχή του Broadhead περισσότερο κι από την (καθηλωτική από μόνη της!) πλοκή…
Το τέλος είναι από τα πιο σοκαριστικά και συναισθηματικά φορτισμένα που έχει γνωρίσει το είδος – μια κορύφωση που δικαιώνει πλήρως το ταξίδι. Και αυτό που μένει τελικά, δεν είναι μόνο η περιπέτεια, αλλά η πικρή γεύση της ανθρώπινης συνείδησης που έρχεται αντιμέτωπη με την απώλεια, τη νίκη και το τίμημα της επιλογής.
Το Gateway είναι ένα από τα σπάνια εκείνα έργα που αγγίζουν την τελειότητα. Είναι αναμφισβήτητα μια κορυφή της χρυσής εποχής της επιστημονικής φαντασίας – και συνάμα ένα έργο που μένει διαχρονικά επίκαιρο. Δεν διαβάζεται απλώς· μένει στο κεφάλι σου και συνεχίζει τις ζυμώσεις του εκεί.
Σαν κερασάκι στην τούρτα, για να δείτε πόσο μπροστά ήταν ο Pohl (και αυτός ήταν ο ρόλος της Ε.Φ. να ξεπερνάει τα στερεότυπα και να ελίσσεται διαφεύγοντας από λογοκρισίες για να δει ή να δείξει το μέλλον):
Ο βασικός χαρακτήρας, "Rob" για τους φίλους, έχει μια περίπλοκη και συχνά βασανιστική σχέση με τον εαυτό του, και μέσα από τις συνεδρίες του με την τεχνητή νοημοσύνη-ψυχολόγο ("Ζίγκφριντ Φον Τρέλλεν" όπως είπαμε νωρίτερα), αποκαλύπτονται πολλές πτυχές της σεξουαλικότητας, της ενοχής και της ψυχολογικής του κατάστασης. Αν και έχει ερωτικές σχέση με γυναίκες, το μυθιστόρημα αφήνει υπονοούμενα για αμφιταλάντευση ή ασαφή όρια στη σεξουαλικότητά του, χωρίς όμως να γίνεται άμεσα σαφές αν έχει βιώσει ή επιθυμεί ομοφυλοφιλικές εμπειρίες.
Υπάρχει όμως μια μικρή αναφορά σε έναν χαρακτήρα ξεκάθαρα ομοφυλόφιλο, ο οποίος παρουσιάζεται χωρίς καμία προκατάληψη ή στερεότυπο, κάτι αξιοσημείωτο για επιστημονική φαντασία της δεκαετίας του '70. Να θυμίσω ότι ήταν μια εποχή που κάποιον μπορεί να έτρωγε ξύλο στο δρόμο από αγνώστους αν τον έβρισκαν απλώς θηλυπρεπή, ούτε καν ανοιχτά gay. Ωστόσο, ο Pohl δείχνει ενδιαφέρον για την ποικιλία της ανθρώπινης εμπειρίας, περισσότερο ως εργαλείο για την ψυχολογική εμβάθυνση παρά ως κεντρικό θέμα (και ευτυχώς δε μετατρέπει το έργο σε LGBTQ+ μανιφέστο).
Αφού σας κούρασα μέχρι εδώ, και καθώς πρόκειται για σπάνιο αριστούργημα, ας συμπληρώσουμε λίγο παραπάνω:
Ψυχαναλυτική δομή του μυθιστορήματος
Το Gateway είναι ουσιαστικά χτισμένο σαν ψυχαναλυτικό μυθιστόρημα:
• Υπάρχει ένας «ασθενής» (ο Rob),
• Μια «ψυχαναλυτική σχέση» (με τον Φον Τρέλλεν),
• Κι ένα σταδιακό ξεγύμνωμα της ψυχής μέσω αναμνήσεων, άρνησης, ενοχής και τελικά αποκάλυψης ενός τραυματικού συμβάντος.
Ο Φον Τρέλλεν, με την ψυχρή του λογική, λειτουργεί όπως ένας καθρέφτης του υποσυνείδητου του Rob — απογυμνώνοντάς τον από άμυνες, υπεκφυγές και ψέματα.
Υπονοούμενα για σεξουαλική αμφισημία
Κατά τη διάρκεια των συνεδριών του, ο Rob εκφράζει έντονο άγχος για την αντρική ταυτότητα και τη σεξουαλικότητά του — όχι άμεσα, αλλά μέσα από:
• Τη σχέση του με τον πατέρα του (απουσία και ανάγκη αναγνώρισης)
• Το φόβο απόρριψης/εξάρτησης από γυναίκες,
• Τις παθητικές, αυτοτιμωρητικές φαντασιώσεις του,
• Και τη μηχανική, σχεδόν ανακουφιστική, παρουσία του Φον Τρέλλεν — σαν ένας ψυχρός, σταθερός πατρικός ή αυθεντικός ανδρικός «άλλος».
Αυτά τα ψυχαναλυτικά μοτίβα, που συχνά σχετίζονται με τη ρευστότητα ταυτότητας, δεν δηλώνουν με σαφήνεια ομοφυλοφιλία, αλλά υποβάλλουν την ιδέα ενός ήρωα σε κρίση ταυτότητας, στην οποία περιλαμβάνεται και η σεξουαλικότητα.
Ο ρόλος του Φον Τρέλλεν ως «καθρέφτης του Εγώ»
Ο Φον Τρέλλεν είναι σχεδόν Φροϋδικός:
• Είναι εκεί για να βοηθήσει τον Rob να αποδεχτεί τις πιο επώδυνες πτυχές του εαυτού του.
• Δεν τον κρίνει, απλώς επιμένει μέχρι να παραδεχτεί την αλήθεια.
• Συμβολίζει τη «Λογική χωρίς συναίσθημα», ένα είδος ιδανικού ακροατή που δεν έχει ταμπού, κάτι κρίσιμο για να αναδυθούν υποσυνείδητες επιθυμίες, ενοχές και συγκρούσεις.
Στο πλαίσιο αυτό, οι υπαινιγμοί για σεξουαλική “ετερότητα” ή “αμφισημία” γίνονται μέρος της βαθύτερης σύγκρουσης του ήρωα με τον ίδιο του τον εαυτό.
Συγγνώμη αν κούρασα με αυτή τη μικρή παρδρομή, αλλά πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πως το Gateway δεν είναι "βιβλίο για τη σεξουαλικότητα", αλλά είναι ένα ψυχολογικά φορτισμένο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας, στο οποίο ο Pohl εξερευνά πώς το τραύμα, η ενοχή και η καταπιεσμένη ταυτότητα (όχι μόνο σεξουαλική, εντάξει;) επηρεάζουν τη ζωή ενός ανθρώπου. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η αμφισημία γύρω από τη σεξουαλικότητα του Rob λειτουργεί οργανικά, ως μέρος του υπαρξιακού του δράματος.
If you held a gun to my temple (pressed against it, not piercing brain tissue) and demanded the ten greatest science fiction works ever written, I might well blurt out Gateway by Pohl as my first response.
From the opening page, the reader is drawn into a world where mystery, suspense, and profound existential inquiry are deftly interwoven. The narrative—centred around the enigmatic alien station left behind by the Heechee—is far more than a mere space opera. Or perhaps it renders other space operas little more than… space nursery rhymes.
The psychological tension, masterfully constructed through the protagonist Robinette (Stetley) Broadhead’s confessions, is nothing short of astonishing. Pohl crafts a character of true complexity—flawed, deeply human, and mercifully devoid of the archetypal traits that often plague the genre. There are no square jaws, no spotless pasts, no cringeworthy one-liners like “to infinity and beyond” or “aliens, MOLON LABE” (God forbid…). The brilliance lies in how the narrative entwines therapy sessions with the AI psychotherapist—unforgettably named SIGFRID von Shrink—with flashbacks and introspection. It is simply ingenious.
Gateway is not merely an exceptional science fiction story—it is a philosophical exploration of fear, guilt, and longing. Pohl ventures unflinchingly into the human confrontation with the unknown, and he does so with rare literary finesse. Revelations about the nature of the Gateway, the Heechee, and the perilous missions only add layers of intrigue, never detracting from the emotional intensity of Rob’s personal journey.
Even I—someone with scant affection for psychoanalysis (crucify me)—found myself riveted more by the psychological excavation of Broadhead’s soul than by the (admittedly gripping) plotline...
The ending is one of the most shocking and emotionally charged ever encountered in the genre—a culmination that wholly justifies the journey. And what lingers afterwards is not merely the adventure, but the bitter aftertaste of a human consciousness reckoning with loss, triumph, and the cost of choice.
Gateway is one of those rare works that brush against perfection. It is undeniably a pinnacle of the Golden Age of science fiction, while also remaining timeless in its relevance. One doesn’t simply read it; it takes root in the mind and continues its fermentation long after.
As the cherry atop the cake—illustrating just how far ahead of his time Pohl truly was (for this, after all, is the true role of science fiction: to transcend convention and sidestep censorship in order to glimpse, or reveal, the future):
The central character, “Rob” to his friends, has a complex and often agonising relationship with himself. Through his sessions with the AI-therapist SIGFRID von Shrink (as noted earlier), various facets of his sexuality, guilt, and psychological makeup are gradually unveiled. While he maintains romantic relationships with women, the novel subtly hints at sexual ambivalence or blurred boundaries, though it never overtly declares a homosexual past or longing.
There is, however, a brief mention of an openly gay character, who is portrayed without prejudice or stereotype—something quite remarkable for a work of science fiction from the 1970s. Let us recall that this was an era when a man might be assaulted in the street for merely appearing effeminate, let alone openly gay. Yet Pohl exhibits a genuine interest in the diversity of human experience, employing it more as a tool for psychological depth than as a central theme (and mercifully, he avoids turning the novel into an LGBTQ+ manifesto).
Since I’ve already tested your patience with this detour, let me clarify once more that Gateway is not “a novel about sexuality,” but a psychologically charged work of science fiction in which Pohl explores how trauma, guilt, and suppressed identity (not only sexual, mind you) can shape a person’s life. Within this framework, the ambiguity surrounding Rob’s sexuality functions organically, as part of his existential struggle.
Psychoanalytic structure of the novel
Gateway is, at its core, constructed like a psychoanalytic novel:
• There is a “patient” (Rob),
• A “therapeutic relationship” (with SIGFRID von Shrink),
• And a gradual unravelling of the psyche via memories, denial, guilt, and, ultimately, the revelation of a traumatic event.
SIGFRID, with his cold logic, acts as a mirror to Rob’s subconscious—stripping away defences, evasions, and lies.
Suggestions of sexual ambiguity
Throughout these sessions, Rob exhibits intense anxiety regarding his masculinity and sexual identity—not explicitly, but through:
• His relationship with his father (absent and desperately sought),
• His fear of rejection/dependence on women,
• His passive, self-punitive fantasies,
• And the mechanical, almost comforting presence of SIGFRID—as a cold, steady, paternal or archetypal masculine “Other.”
These psychoanalytic motifs, often tied to identity fluidity, do not signal homosexuality per se, but hint at a protagonist in the throes of an identity crisis, encompassing also his sexual self-understanding.
SIGFRID von Shrink as a “mirror of the Ego”
SIGFRID is almost Freudian in nature:
• He exists to help Rob confront the most painful aspects of himself.
• He does not judge—he simply persists until the truth emerges.
• He symbolises “Reason without Emotion,” an ideal listener devoid of taboos—crucial for surfacing subconscious desires, guilt, and internal conflicts.
Within this context, the hints of sexual “otherness” or “ambiguity” become part of the deeper conflict between the protagonist and himself.
**********
Αν μου βάζατε ένα πιστόλι στον κρόταφο (εφαπτόμενο, όχι να φτάσει εγκέφαλο) και μου ζητούσατε τα 10 καλύτερα έργα Ε.Φ. που γράφτηκαν ποτέ, ίσως το πρώτο που θα ξεστόμιζα να ήταν το Gateway του Pohl.
Από την πρώτη σελίδα, ο αναγνώστης παρασύρεται σε έναν κόσμο όπου το μυστήριο, η αγωνία και η βαθιά υπαρξιακή αναζήτηση συνυφαίνονται με μαεστρία. Η πλοκή, σχετική με τον παράξενο σταθμό των εξωγήινων Heechee, είναι κάτι πολύ περισσότερο από απλή space opera. Ή ας πούμε ότι κάνει τις άλλες space όπερες να μοιάζουν με… space nursery rimes.
Η ψυχολογική ένταση που χτίζεται μέσω των εξομολογήσεων του πρωταγωνιστή Robinette (Stetley) Broadhead είναι συγκλονιστική. Ο Pohl δημιουργεί έναν χαρακτήρα σύνθετο, ατελή και βαθύτατα ανθρώπινο, αποφεύγοντας τους κλασικούς ήρωες του είδους. Εδώ δεν μετράνε τα θεληματικά πηγούνια, το άψογο παρελθόν και ατάκες τύπου «to infinity and beyond» ή «εξωγήινοι, ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ» (θου κύριε…). Ο τρόπος που η αφήγηση μπλέκει τις συνεδρίες με τον ψυχολόγο AI –τον αξέχαστο SIGFRID («Φον Τρέλεν» στην ελληνική μετάφραση των εκδόσεων Ατραπός)– με αναδρομές και προσωπικές κρίσεις, είναι απλώς ιδιοφυής.
Το Gateway δεν είναι μόνο μια εξαιρετική ιστορία επιστημονικής φαντασίας – είναι μια φιλοσοφική εξερεύνηση του φόβου, της ενοχής και της επιθυμίας. Ο Pohl τολμά να εισχωρήσει στην καρδιά της ανθρώπινης αβεβαιότητας απέναντι στο άγνωστο, και το κάνει με σπάνια λογοτεχνική δεινότητα. Οι αποκαλύψεις για τη φύση της πύλης, των Heechee, των διαφόρων αποστολών, προσθέτουν διαρκώς νέα στρώματα ενδιαφέροντος, χωρίς ποτέ να αποδυναμώνουν την ένταση της προσωπικής ιστορίας του ήρωα.
Ακόμη κι εγώ που δεν είμαι fan της ψυχανάλυσης (σταυρώστε με), απόλαυσα τα κομμάτια της διείσδυσης στην ψυχή του Broadhead περισσότερο κι από την (καθηλωτική από μόνη της!) πλοκή…
Το τέλος είναι από τα πιο σοκαριστικά και συναισθηματικά φορτισμένα που έχει γνωρίσει το είδος – μια κορύφωση που δικαιώνει πλήρως το ταξίδι. Και αυτό που μένει τελικά, δεν είναι μόνο η περιπέτεια, αλλά η πικρή γεύση της ανθρώπινης συνείδησης που έρχεται αντιμέτωπη με την απώλεια, τη νίκη και το τίμημα της επιλογής.
Το Gateway είναι ένα από τα σπάνια εκείνα έργα που αγγίζουν την τελειότητα. Είναι αναμφισβήτητα μια κορυφή της χρυσής εποχής της επιστημονικής φαντασίας – και συνάμα ένα έργο που μένει διαχρονικά επίκαιρο. Δεν διαβάζεται απλώς· μένει στο κεφάλι σου και συνεχίζει τις ζυμώσεις του εκεί.
Σαν κερασάκι στην τούρτα, για να δείτε πόσο μπροστά ήταν ο Pohl (και αυτός ήταν ο ρόλος της Ε.Φ. να ξεπερνάει τα στερεότυπα και να ελίσσεται διαφεύγοντας από λογοκρισίες για να δει ή να δείξει το μέλλον):
Ο βασικός χαρακτήρας, "Rob" για τους φίλους, έχει μια περίπλοκη και συχνά βασανιστική σχέση με τον εαυτό του, και μέσα από τις συνεδρίες του με την τεχνητή νοημοσύνη-ψυχολόγο ("Ζίγκφριντ Φον Τρέλλεν" όπως είπαμε νωρίτερα), αποκαλύπτονται πολλές πτυχές της σεξουαλικότητας, της ενοχής και της ψυχολογικής του κατάστασης. Αν και έχει ερωτικές σχέση με γυναίκες, το μυθιστόρημα αφήνει υπονοούμενα για αμφιταλάντευση ή ασαφή όρια στη σεξουαλικότητά του, χωρίς όμως να γίνεται άμεσα σαφές αν έχει βιώσει ή επιθυμεί ομοφυλοφιλικές εμπειρίες.
Υπάρχει όμως μια μικρή αναφορά σε έναν χαρακτήρα ξεκάθαρα ομοφυλόφιλο, ο οποίος παρουσιάζεται χωρίς καμία προκατάληψη ή στερεότυπο, κάτι αξιοσημείωτο για επιστημονική φαντασία της δεκαετίας του '70. Να θυμίσω ότι ήταν μια εποχή που κάποιον μπορεί να έτρωγε ξύλο στο δρόμο από αγνώστους αν τον έβρισκαν απλώς θηλυπρεπή, ούτε καν ανοιχτά gay. Ωστόσο, ο Pohl δείχνει ενδιαφέρον για την ποικιλία της ανθρώπινης εμπειρίας, περισσότερο ως εργαλείο για την ψυχολογική εμβάθυνση παρά ως κεντρικό θέμα (και ευτυχώς δε μετατρέπει το έργο σε LGBTQ+ μανιφέστο).
Αφού σας κούρασα μέχρι εδώ, και καθώς πρόκειται για σπάνιο αριστούργημα, ας συμπληρώσουμε λίγο παραπάνω:
Ψυχαναλυτική δομή του μυθιστορήματος
Το Gateway είναι ουσιαστικά χτισμένο σαν ψυχαναλυτικό μυθιστόρημα:
• Υπάρχει ένας «ασθενής» (ο Rob),
• Μια «ψυχαναλυτική σχέση» (με τον Φον Τρέλλεν),
• Κι ένα σταδιακό ξεγύμνωμα της ψυχής μέσω αναμνήσεων, άρνησης, ενοχής και τελικά αποκάλυψης ενός τραυματικού συμβάντος.
Ο Φον Τρέλλεν, με την ψυχρή του λογική, λειτουργεί όπως ένας καθρέφτης του υποσυνείδητου του Rob — απογυμνώνοντάς τον από άμυνες, υπεκφυγές και ψέματα.
Υπονοούμενα για σεξουαλική αμφισημία
Κατά τη διάρκεια των συνεδριών του, ο Rob εκφράζει έντονο άγχος για την αντρική ταυτότητα και τη σεξουαλικότητά του — όχι άμεσα, αλλά μέσα από:
• Τη σχέση του με τον πατέρα του (απουσία και ανάγκη αναγνώρισης)
• Το φόβο απόρριψης/εξάρτησης από γυναίκες,
• Τις παθητικές, αυτοτιμωρητικές φαντασιώσεις του,
• Και τη μηχανική, σχεδόν ανακουφιστική, παρουσία του Φον Τρέλλεν — σαν ένας ψυχρός, σταθερός πατρικός ή αυθεντικός ανδρικός «άλλος».
Αυτά τα ψυχαναλυτικά μοτίβα, που συχνά σχετίζονται με τη ρευστότητα ταυτότητας, δεν δηλώνουν με σαφήνεια ομοφυλοφιλία, αλλά υποβάλλουν την ιδέα ενός ήρωα σε κρίση ταυτότητας, στην οποία περιλαμβάνεται και η σεξουαλικότητα.
Ο ρόλος του Φον Τρέλλεν ως «καθρέφτης του Εγώ»
Ο Φον Τρέλλεν είναι σχεδόν Φροϋδικός:
• Είναι εκεί για να βοηθήσει τον Rob να αποδεχτεί τις πιο επώδυνες πτυχές του εαυτού του.
• Δεν τον κρίνει, απλώς επιμένει μέχρι να παραδεχτεί την αλήθεια.
• Συμβολίζει τη «Λογική χωρίς συναίσθημα», ένα είδος ιδανικού ακροατή που δεν έχει ταμπού, κάτι κρίσιμο για να αναδυθούν υποσυνείδητες επιθυμίες, ενοχές και συγκρούσεις.
Στο πλαίσιο αυτό, οι υπαινιγμοί για σεξουαλική “ετερότητα” ή “αμφισημία” γίνονται μέρος της βαθύτερης σύγκρουσης του ήρωα με τον ίδιο του τον εαυτό.
Συγγνώμη αν κούρασα με αυτή τη μικρή παρδρομή, αλλά πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πως το Gateway δεν είναι "βιβλίο για τη σεξουαλικότητα", αλλά είναι ένα ψυχολογικά φορτισμένο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας, στο οποίο ο Pohl εξερευνά πώς το τραύμα, η ενοχή και η καταπιεσμένη ταυτότητα (όχι μόνο σεξουαλική, εντάξει;) επηρεάζουν τη ζωή ενός ανθρώπου. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η αμφισημία γύρω από τη σεξουαλικότητα του Rob λειτουργεί οργανικά, ως μέρος του υπαρξιακού του δράματος.