Scan barcode
A review by ngominh
Truyện trẻ con by A.S. Byatt
5.0
Năm 1905, Sigmund Freud đã công bố Ba tiểu luận về tính dục trong đó bao gồm tiểu luận về tính dục sơ sinh. Theo đó, trẻ em có những lệch lạc tình dục đa hình từ nguyên sơ. Những hành động như mút ngón tay, vuốt tai… tất cả đều là dấu hiệu của một bản năng tình dục sôi động đang còn ẩn giấu. Điều này một mặt khẳng định rằng việc hình thành tính dục đã bắt nguồn từ trong bản chất, từ loài homo sapiens tiến hóa hàng trăm triệu năm; nhưng liệu nó có còn được thêm vào bởi những tác động ngoại cảnh – mà từ trẻ sơ sinh cho đến trẻ nhỏ đều theo sau là những câu chuyện cổ tích luôn có mặt trái? Từ chuyện kinh dị của các bài đồng dao Bắc kim thang, Rồng rắn lên mây, Dung dăng dung dẻ đến việc hãm hiếp, giết người hàng loạt, ăn thịt đồng loại, bạo hành động vật… của Andersen hay anh em nhà Grimm?
Và truyện cổ tích đã luôn sống sót một cách thần kỳ như thế suốt bao năm qua. Không một phương cách ẩn mình nào hay hơn những câu truyện trẻ con, vì lẽ khả dĩ, các dòng chữ nối tiếp ấy nếu đem đúc khung và được giải phóng liên kết khỏi không gian 2D của giấy, mực, trang sách; thì chắc hẳn vật chất Nitinol là thứ cấu hình nên nó. Những hợp kim nhớ hình này luôn ẩn chứa trong mình 2 mặt giấu kín, như tấm gương của Alice vậy - một mặt phản ánh cái hay dễ thấy, và một mặt chỉ thấy đáy sâu khi trải nghiệm những lúc sau này. Và Truyện trẻ con của A.S. Byatt cũng là một dạng nitinol như thế, khi bề nổi là những câu chữ phiêu lưu vô cùng đẹp đẽ; nhưng khi chạm vào rồi, đã hóa dung môi tất cả trong cùng dòng nước; thì cái hiện thực mới dần hiện ra, như khi ta đang rửa ảnh vậy.
Một cách thẳng thắn mà nói, Truyện trẻ con của A.S. Byatt là một áng văn đẹp, hùng vĩ và vô cùng đồ sộ (như bề dày, khổ giấy và giá tiền của nó vậy). Vì thế, không một bài luận bàn nào đủ sức gom hết nó vào; vì khi sa vào một câu chuyện này chắc hẳn và không bao giờ bạn sẽ hoàn thành hoàn hảo câu chuyện tiếp theo. Byatt kết cấu Truyện trẻ con như hằng hà sa số những bình thông nhau, những ống dẫn truyện nối tiếp vào bồn trung tâm – mà mực nước, sức hấp dẫn, tầm quan trọng của mỗi chủ đề, của mỗi thời kỳ là quan trọng như nhau, cuốn hút như nhau và có một vai trò nào đó không thể cắt rời. Hệ thống nhân vật đồ sộ trải dài hơn 30 năm chia thành 3 thời kỳ vàng, bạc, chì đã khái quát một cách gần như trọn vẹn những biến động xã hội, các hiển hình tâm trí, những khúc mắt nội tâm hay hơn hết là chuyến hành trình đi sâu vào trong lịch sử.
Là cuộc pha trộn giữa lịch sử, chính trị, nghệ thuật, kiến trúc, triết học, kinh tế, ý thức hệ… trên nền tảng gia đình đầu thế kỷ XX, Truyện trẻ con bám vào nhân vật Olive Wellwood – một nữ nhà văn viết truyện thần tiên – và những người con, người bạn, tầng lớp trung lưu và đời sống ngoại giao của xã hội Anh thời bấy giờ. Từ nơi điền trang Todefright ấy, những ngã đường, những cuộc đời, những số phận tẻ ra đi cùng thời đại; để Truyện trẻ con là nơi ghi nhận, tích tụ, tổng hợp những diễn biến hơn 30 năm lịch sử từ khi Oscar Wilde ra tòa vì tội đồng tính đến khi Zola cứu sống Dreyfus trên giấy, từ phong trào đòi quyền bầu cử cho phụ nữ phôi thai, phát triển cho đến thời điểm cực đoan khủng bố và cũng đồng thời nhen nhóm những đảng phái yêu nước vô chính phủ hay thợ mỏ, lính thủy đình công đòi chủ nghĩa xã hội. Đó cũng là quãng dài bắt nguồn từ Đại triển lãm Paris năm 1900 khi điện lần đầu được sử dụng cho đến Thế chiến thứ nhất khép lại những trang đau buồn; Truyện trẻ con cứ thế tiếp nối rồi thành dữ tợn hơn bao giờ hết, ở hai mặt trái, giữa đẹp và rất xấu xí.
Dữ dội tuôn trào từ muôn vạn phía; Truyện trẻ con của A.S. Byatt là một áng văn hùng vĩ trải suốt một bối cảnh đầy ngập biến động. Cuốn tiểu thuyết thứ 9 và cũng là đồ sộ nhất của một trong 50 nhà văn Anh quan trọng nhất kể từ năm 1945 đến nay vượt thoát như một cơn mơ: cơn mơ hữu hình của ngày hiện tại và thoáng vô hình của ngày tương lai. Như những câu chuyện cổ tích đẹp đẽ mà cũng nguy hiểm từ trong bản chất, Truyện trẻ con sẽ mãi là thứ hợp kim lưu nhớ hình dạng mà dẫu qua bao tôi luyện, rèn giũa, mài phẳng; số kiếp, định mệnh, nhân dạng sẽ lại trở về như đúng bản chất, như đã dự báo từ truyện trẻ con. Đồ sộ, quan trọng và không thể quên.
Và truyện cổ tích đã luôn sống sót một cách thần kỳ như thế suốt bao năm qua. Không một phương cách ẩn mình nào hay hơn những câu truyện trẻ con, vì lẽ khả dĩ, các dòng chữ nối tiếp ấy nếu đem đúc khung và được giải phóng liên kết khỏi không gian 2D của giấy, mực, trang sách; thì chắc hẳn vật chất Nitinol là thứ cấu hình nên nó. Những hợp kim nhớ hình này luôn ẩn chứa trong mình 2 mặt giấu kín, như tấm gương của Alice vậy - một mặt phản ánh cái hay dễ thấy, và một mặt chỉ thấy đáy sâu khi trải nghiệm những lúc sau này. Và Truyện trẻ con của A.S. Byatt cũng là một dạng nitinol như thế, khi bề nổi là những câu chữ phiêu lưu vô cùng đẹp đẽ; nhưng khi chạm vào rồi, đã hóa dung môi tất cả trong cùng dòng nước; thì cái hiện thực mới dần hiện ra, như khi ta đang rửa ảnh vậy.
Một cách thẳng thắn mà nói, Truyện trẻ con của A.S. Byatt là một áng văn đẹp, hùng vĩ và vô cùng đồ sộ (như bề dày, khổ giấy và giá tiền của nó vậy). Vì thế, không một bài luận bàn nào đủ sức gom hết nó vào; vì khi sa vào một câu chuyện này chắc hẳn và không bao giờ bạn sẽ hoàn thành hoàn hảo câu chuyện tiếp theo. Byatt kết cấu Truyện trẻ con như hằng hà sa số những bình thông nhau, những ống dẫn truyện nối tiếp vào bồn trung tâm – mà mực nước, sức hấp dẫn, tầm quan trọng của mỗi chủ đề, của mỗi thời kỳ là quan trọng như nhau, cuốn hút như nhau và có một vai trò nào đó không thể cắt rời. Hệ thống nhân vật đồ sộ trải dài hơn 30 năm chia thành 3 thời kỳ vàng, bạc, chì đã khái quát một cách gần như trọn vẹn những biến động xã hội, các hiển hình tâm trí, những khúc mắt nội tâm hay hơn hết là chuyến hành trình đi sâu vào trong lịch sử.
Là cuộc pha trộn giữa lịch sử, chính trị, nghệ thuật, kiến trúc, triết học, kinh tế, ý thức hệ… trên nền tảng gia đình đầu thế kỷ XX, Truyện trẻ con bám vào nhân vật Olive Wellwood – một nữ nhà văn viết truyện thần tiên – và những người con, người bạn, tầng lớp trung lưu và đời sống ngoại giao của xã hội Anh thời bấy giờ. Từ nơi điền trang Todefright ấy, những ngã đường, những cuộc đời, những số phận tẻ ra đi cùng thời đại; để Truyện trẻ con là nơi ghi nhận, tích tụ, tổng hợp những diễn biến hơn 30 năm lịch sử từ khi Oscar Wilde ra tòa vì tội đồng tính đến khi Zola cứu sống Dreyfus trên giấy, từ phong trào đòi quyền bầu cử cho phụ nữ phôi thai, phát triển cho đến thời điểm cực đoan khủng bố và cũng đồng thời nhen nhóm những đảng phái yêu nước vô chính phủ hay thợ mỏ, lính thủy đình công đòi chủ nghĩa xã hội. Đó cũng là quãng dài bắt nguồn từ Đại triển lãm Paris năm 1900 khi điện lần đầu được sử dụng cho đến Thế chiến thứ nhất khép lại những trang đau buồn; Truyện trẻ con cứ thế tiếp nối rồi thành dữ tợn hơn bao giờ hết, ở hai mặt trái, giữa đẹp và rất xấu xí.
Dữ dội tuôn trào từ muôn vạn phía; Truyện trẻ con của A.S. Byatt là một áng văn hùng vĩ trải suốt một bối cảnh đầy ngập biến động. Cuốn tiểu thuyết thứ 9 và cũng là đồ sộ nhất của một trong 50 nhà văn Anh quan trọng nhất kể từ năm 1945 đến nay vượt thoát như một cơn mơ: cơn mơ hữu hình của ngày hiện tại và thoáng vô hình của ngày tương lai. Như những câu chuyện cổ tích đẹp đẽ mà cũng nguy hiểm từ trong bản chất, Truyện trẻ con sẽ mãi là thứ hợp kim lưu nhớ hình dạng mà dẫu qua bao tôi luyện, rèn giũa, mài phẳng; số kiếp, định mệnh, nhân dạng sẽ lại trở về như đúng bản chất, như đã dự báo từ truyện trẻ con. Đồ sộ, quan trọng và không thể quên.