Scan barcode
A review by zwembadman
De Bourgondiërs: Aartsvaders van de Lage Landen by Bart van Loo
5.0
Wow.
Dit is het beste boek dat ik dit jaar heb gelezen.
Bijna 25 jaar na mijn laatste geschiedenislessen heeft Bart van Loo eindelijk duidelijk gemaakt hoe het er in de Middeleeuwen echt aan toe ging en waar onze Lage Landen eigenlijk vandaan komen. Op het Ministerie van Onderwijs mogen ze een notitie maken: dump alle handboeken en laat de leerlingen gewoon dit meesterwerk ter hand nemen. Wedden dat Geschiedenis zo naar de top van de lijst met lievelingsvakken schiet?
Bourgondiërs is dan ook een ronduit heerlijk boek. Meer dan vijfhonderd bladzijden lang (of 630 als je de volledige biografie erbij telt) schetst de auteur het boeiende verhaal van hoe onze contreien door toedoen van de Hertogen van Bourgondië stilaan een feit worden. Dit doet hij op zo'n levendige, sappige en aantrekkelijke manier dat je gewoon blijft bladeren. Je wil gewoon weten hoe dat extravagante huwelijksfeest nu precies zal verlopen, waarom Karel de Stoute zo snel het loodje zal leggen en wat dat toch die ene cruciale dag is waar heel het boek naartoe werkt.
Bart van Loo heeft drie verhalen meesterlijk samengebracht.
Eerst en vooral is er de draad die alles samenbindt: de opeenvolgende veroveringen, erfenissen en huwelijken van de Bourgondiërs die stilaan een enorm rijk doen ontstaan. Het is de interactie tussen de machtshebbers enerzijds en de (schatrijke) steden anderzijds, die stilaan een samenhorigheidsgevoel en een eerste staatsstructuur doet ontstaan in de Lage Landen. Dit boek doet echt indringen hoe fundamenteel onze streken gevormd zijn in de late Middeleeuwen en hoeveel invloed we daar ook vandaag nog van ondervinden - van het verschil tussen het Vlaanderen van het goede leven en het meer nuchtere Nederland tot het feit dat Walen liever Bourgogne drinken en Vlamingen Bordeaux.
Daarnaast is dit boek een geweldig portret van het (aristocratische) leven in een periode die we maar zelden de moeite waard vinden om bij stil te staan. In geuren en kleuren worden huwelijken, jachtpartijen, veldslagen, onderhandelingen, tornooien en grote feesten verhaald. Veel aandacht gaat ook naar de grote kunstenaars en hun werken, die meteen in de geest van de Tijd worden gezet. Van Eyck, Van der Weiden, Memling en consoorten duiken op als ambachtslui van vlees en bloed die revolutionaire stappen vooruit zetten. Van het Lam Gods tot de portretkunst (die vooral dienst deed als tinder-avant-la-lettre); het komt allemaal aan bod. Alles past bovendien volledig in de feodale maatschappij van toen - alleen besef ik nu pas wat het echt betekend heeft om in een systeem te leven waarin macht louter via afstamming en familiebanden wordt doorgegeven en versjacherd. Dit had mijn 16-jarige ik op de schoolbanken nooit zo opgepikt.
Hierdoor heb ik toch een heel ander beeld gekregen van de "donkere"middeleeuwen. Het is geen verloren periode tussen de val van het Romeinse Rijk en de Renaissance, maar een millenium waarin alle ontwikkelingen die we daarna zo belangrijk vinden, begonnen te gisten.
Tot slot is dit boek een eindeloos vat met anekdotes en weetjes over de oorsprong van woorden, gebruiken en ideeën. Als je nieuwsgierig bent naar waar "Vlaanderen", "moutarde", "maarsschalk" of "carillon"vandaan komen, ga je in dit werk je hart kunnen ophalen. En passant krijg je uitgelegd dat de verschillen in volksaard tussen Vlamingen en Nederlanders niet louter aan het protestantisme te wijten zijn en hoe het komt dat het parlement nog altijd Staten-Generaal wordt genoemd.
Zoals gezegd is dit een stevige kanjer, maar het voelt op geen enkel moment zo aan. Bourgondiërs was een heerlijke leeservaring die een mens bovendien een stukje wijzer achterlaat.
Dit is het beste boek dat ik dit jaar heb gelezen.
Bijna 25 jaar na mijn laatste geschiedenislessen heeft Bart van Loo eindelijk duidelijk gemaakt hoe het er in de Middeleeuwen echt aan toe ging en waar onze Lage Landen eigenlijk vandaan komen. Op het Ministerie van Onderwijs mogen ze een notitie maken: dump alle handboeken en laat de leerlingen gewoon dit meesterwerk ter hand nemen. Wedden dat Geschiedenis zo naar de top van de lijst met lievelingsvakken schiet?
Bourgondiërs is dan ook een ronduit heerlijk boek. Meer dan vijfhonderd bladzijden lang (of 630 als je de volledige biografie erbij telt) schetst de auteur het boeiende verhaal van hoe onze contreien door toedoen van de Hertogen van Bourgondië stilaan een feit worden. Dit doet hij op zo'n levendige, sappige en aantrekkelijke manier dat je gewoon blijft bladeren. Je wil gewoon weten hoe dat extravagante huwelijksfeest nu precies zal verlopen, waarom Karel de Stoute zo snel het loodje zal leggen en wat dat toch die ene cruciale dag is waar heel het boek naartoe werkt.
Bart van Loo heeft drie verhalen meesterlijk samengebracht.
Eerst en vooral is er de draad die alles samenbindt: de opeenvolgende veroveringen, erfenissen en huwelijken van de Bourgondiërs die stilaan een enorm rijk doen ontstaan. Het is de interactie tussen de machtshebbers enerzijds en de (schatrijke) steden anderzijds, die stilaan een samenhorigheidsgevoel en een eerste staatsstructuur doet ontstaan in de Lage Landen. Dit boek doet echt indringen hoe fundamenteel onze streken gevormd zijn in de late Middeleeuwen en hoeveel invloed we daar ook vandaag nog van ondervinden - van het verschil tussen het Vlaanderen van het goede leven en het meer nuchtere Nederland tot het feit dat Walen liever Bourgogne drinken en Vlamingen Bordeaux.
Daarnaast is dit boek een geweldig portret van het (aristocratische) leven in een periode die we maar zelden de moeite waard vinden om bij stil te staan. In geuren en kleuren worden huwelijken, jachtpartijen, veldslagen, onderhandelingen, tornooien en grote feesten verhaald. Veel aandacht gaat ook naar de grote kunstenaars en hun werken, die meteen in de geest van de Tijd worden gezet. Van Eyck, Van der Weiden, Memling en consoorten duiken op als ambachtslui van vlees en bloed die revolutionaire stappen vooruit zetten. Van het Lam Gods tot de portretkunst (die vooral dienst deed als tinder-avant-la-lettre); het komt allemaal aan bod. Alles past bovendien volledig in de feodale maatschappij van toen - alleen besef ik nu pas wat het echt betekend heeft om in een systeem te leven waarin macht louter via afstamming en familiebanden wordt doorgegeven en versjacherd. Dit had mijn 16-jarige ik op de schoolbanken nooit zo opgepikt.
Hierdoor heb ik toch een heel ander beeld gekregen van de "donkere"middeleeuwen. Het is geen verloren periode tussen de val van het Romeinse Rijk en de Renaissance, maar een millenium waarin alle ontwikkelingen die we daarna zo belangrijk vinden, begonnen te gisten.
Tot slot is dit boek een eindeloos vat met anekdotes en weetjes over de oorsprong van woorden, gebruiken en ideeën. Als je nieuwsgierig bent naar waar "Vlaanderen", "moutarde", "maarsschalk" of "carillon"vandaan komen, ga je in dit werk je hart kunnen ophalen. En passant krijg je uitgelegd dat de verschillen in volksaard tussen Vlamingen en Nederlanders niet louter aan het protestantisme te wijten zijn en hoe het komt dat het parlement nog altijd Staten-Generaal wordt genoemd.
Zoals gezegd is dit een stevige kanjer, maar het voelt op geen enkel moment zo aan. Bourgondiërs was een heerlijke leeservaring die een mens bovendien een stukje wijzer achterlaat.