Take a photo of a barcode or cover
A review by ppcfransen
Gesplitst by Neal Shusterman
3.0
In het boek Gesplitst van Neal Shusterman heeft de medische wetenschap enkele grote sprongen vooruit gemaakt. Zo is het niet alleen mogelijk om donororganen te transplanteren, maar kunnen hele lichaamsdelen, zoals armen en zelfs hersenen, van een lichaam naar een ander lichaam getransplanteerd worden. Het hele lichaam kan worden hergebruikt. Veel aandoeningen die in de huidige wereld niet genezen kunnen worden, zijn in Gesplitst wel te genezen.
Het boek speelt zich af in Amerika in een verzonnen toekomst. De meningsverschillen over abortus werden zo heftig, dat dit leidde tot een burgeroorlog. Bij de besprekingen over de vrede is afgesproken dat abortus verboden is. Je zou denken dat in deze wereld de mensen bescherming en verbetering van het leven erg belangrijk vinden. Dat blijkt tegen te vallen.
Vreemde wetten
Bescherming van het leven geldt eigenlijk alleen maar voor ongeboren kinderen. Zodra ze geboren zijn, zijn ze vogelvrij. Het is bijvoorbeeld toegestaan om een kind te vondeling te leggen. (Dit heet ooievaren in het boek.) De ouder legt het kind bij iemand voor de voordeur en als de ouder niet betrapt wordt, gaat nooit meer iemand naar de ouder op zoek. Het is wel zo dat mensen die het kind vinden er voor moeten zorgen. Maar ook zij kunnen het kind weer te vondeling leggen bij een andere deur. Zo kan een kind van deur tot deur gaan tot het ergens wordt opgenomen, of tot het dood gaat omdat er niemand voor wil zorgen.
Wat een verschil met Nederland waar het verboden is om een een kind te vondeling te leggen. Een kind heeft namelijk recht op een goede verzorging en een kind heeft het recht om zijn afkomst te kennen. In Gesplitst wordt aan dat laatste helemaal geen aandacht besteed. Het is vreemd dat de mensen in die wereld wel bezwaar hebben tegen abortus omdat het een inbreuk is op het menselijk leven, maar dat ze geen bezwaar hebben tegen de Ooievaarwet waarbij een mens (een kind) als een stuk zwerfvuil op straat achtergelaten kan worden.
Nog zo’n vreemde wet in het boek is de Splitsingswet. Ouders of voogden hebben het recht om hun kind als het tussen de 13 en 18 jaar oud is te laten splitsen. Splitsen betekent dat het kind helemaal uit elkaar gehaald wordt en dat de organen en lichaamsdelen worden hergebruikt om andere mensen te genezen. Ook dat lijkt een wet die maar moeilijk te rijmen is met respect voor het menselijk leven. In de wereld van Gesplitst wordt gezegd dat de gesplitste voorleeft in vele lichamen. Dat klinkt vooral als een wanhopige poging om het opzettelijk doden van tieners goed te praten.
Ethiek in deze wereld?
Kijk je vanuit de ethiek naar de wereld in Gesplitst, dan kun je alleen met het utilisme proberen dit soort wetten te begrijpen: de wetten zouden kunnen leiden tot meer geluk. Immers, met één lichaam kunnen veel levens gered of verbeterd worden. Daarbij worden voornamelijk nutteloze of criminele tieners gesplitst. Ook minder criminelen en minder nutteloze mensen leidt tot meer geluk in een maatschappij.
De plichtethiek van Kant staat heel ver af van de maatschappij in Gesplitst. Volgens de plichtethiek is het belangrijk om een ander mens niet als een middel te behandelen, maar als een doel. In Gesplitst worden baby’s en tieners juist als middelen, als voorwerpen behandeld. Een ongewenst kind mag je zomaar ergens achterlaten en een ongewenste tiener mag je gebruiken als voorraad onderdelen.
Het boek gaat niet over ethiek. Het boek gaat over drie tieners die in zo’n wereld proberen te overleven. De vraag hoe de volwassenen het zover hebben laten komen en waarom ze niet stoppen met het ooievaren en splitsen wordt niet beantwoordt.
Eindoordeel
Ondanks de ongeloofwaardige premisse leest het boek snel weg. Ik stoorde mij wel nog aan het einde: Daarom tweeëneenhalve ster afgerond naar drie.
Het boek speelt zich af in Amerika in een verzonnen toekomst. De meningsverschillen over abortus werden zo heftig, dat dit leidde tot een burgeroorlog. Bij de besprekingen over de vrede is afgesproken dat abortus verboden is. Je zou denken dat in deze wereld de mensen bescherming en verbetering van het leven erg belangrijk vinden. Dat blijkt tegen te vallen.
Vreemde wetten
Bescherming van het leven geldt eigenlijk alleen maar voor ongeboren kinderen. Zodra ze geboren zijn, zijn ze vogelvrij. Het is bijvoorbeeld toegestaan om een kind te vondeling te leggen. (Dit heet ooievaren in het boek.) De ouder legt het kind bij iemand voor de voordeur en als de ouder niet betrapt wordt, gaat nooit meer iemand naar de ouder op zoek. Het is wel zo dat mensen die het kind vinden er voor moeten zorgen. Maar ook zij kunnen het kind weer te vondeling leggen bij een andere deur. Zo kan een kind van deur tot deur gaan tot het ergens wordt opgenomen, of tot het dood gaat omdat er niemand voor wil zorgen.
Wat een verschil met Nederland waar het verboden is om een een kind te vondeling te leggen. Een kind heeft namelijk recht op een goede verzorging en een kind heeft het recht om zijn afkomst te kennen. In Gesplitst wordt aan dat laatste helemaal geen aandacht besteed. Het is vreemd dat de mensen in die wereld wel bezwaar hebben tegen abortus omdat het een inbreuk is op het menselijk leven, maar dat ze geen bezwaar hebben tegen de Ooievaarwet waarbij een mens (een kind) als een stuk zwerfvuil op straat achtergelaten kan worden.
Nog zo’n vreemde wet in het boek is de Splitsingswet. Ouders of voogden hebben het recht om hun kind als het tussen de 13 en 18 jaar oud is te laten splitsen. Splitsen betekent dat het kind helemaal uit elkaar gehaald wordt en dat de organen en lichaamsdelen worden hergebruikt om andere mensen te genezen. Ook dat lijkt een wet die maar moeilijk te rijmen is met respect voor het menselijk leven. In de wereld van Gesplitst wordt gezegd dat de gesplitste voorleeft in vele lichamen. Dat klinkt vooral als een wanhopige poging om het opzettelijk doden van tieners goed te praten.
Ethiek in deze wereld?
Kijk je vanuit de ethiek naar de wereld in Gesplitst, dan kun je alleen met het utilisme proberen dit soort wetten te begrijpen: de wetten zouden kunnen leiden tot meer geluk. Immers, met één lichaam kunnen veel levens gered of verbeterd worden. Daarbij worden voornamelijk nutteloze of criminele tieners gesplitst. Ook minder criminelen en minder nutteloze mensen leidt tot meer geluk in een maatschappij.
De plichtethiek van Kant staat heel ver af van de maatschappij in Gesplitst. Volgens de plichtethiek is het belangrijk om een ander mens niet als een middel te behandelen, maar als een doel. In Gesplitst worden baby’s en tieners juist als middelen, als voorwerpen behandeld. Een ongewenst kind mag je zomaar ergens achterlaten en een ongewenste tiener mag je gebruiken als voorraad onderdelen.
Het boek gaat niet over ethiek. Het boek gaat over drie tieners die in zo’n wereld proberen te overleven. De vraag hoe de volwassenen het zover hebben laten komen en waarom ze niet stoppen met het ooievaren en splitsen wordt niet beantwoordt.
Eindoordeel
Ondanks de ongeloofwaardige premisse leest het boek snel weg. Ik stoorde mij wel nog aan het einde: