Scan barcode
A review by gijshuppertz
Het proces by Franz Kafka
5.0
https://ongeduld.com/2022/05/22/het-proces-van-franz-kafka/
Het Proces (Der Process) van Franz Kafka uit 1925, een van de meest intrigerende en mysterieuze werken die ik tot nu toe gelezen heb. Het boek dat start met de spontane arrestatie van Jozef K. verliest in de loop van het verhaal niets van zijn verwarring en intriges. Daarbij blijkt het boek, na bijna 100 jaar, nog aardig actueel.
Jozef K wordt wakker en krijgt te horen dat hij gearresteerd is. Dit zorgt bij Jozef vanzelfsprekend voor enige verwarring: hoezo gearresteerd? Wat heb ik misdaan? Wat betekent dit nu? Waar kan ik heen en hoe ziet mijn proces eruit? Als lezer zijnde sta je in de schoenen van K. wij weten tenslotte evenveel. Vanaf dat moment wordt het boek niet veel duidelijker, ik zou willen stellen dat juist de verwarring het boek zo sterk maakt. Kafka brengt ons door een rommelig en chaotisch universum waarin iedereen schijnt te weten wat er met K. aan de hand is, maar hijzelf van niets weet en soms zelfs zijn zaak lijkt te saboteren. Het chaotische typeert het boek. We worden verward door de zaak, is K.
schuldig of niet, door de wereld die ons omringt, door de procedures die K. doorloopt (niets schijnt voortgang te brengen), door de fysieke locaties waar K. zich in bevindt (K. loopt soms een woonwijk binnen en bevindt zich ineens in de rechtbank), zelfs de hoofdstukken zelf lopen niet chronologisch en zijn door de redacteur zelf in orde gesteld.
Sinds de hoofdstukken niet op chronologische volgorde lopen, voelt elk hoofdstuk als een los verhaal aan. Sommige hoofdstukken kunnen ook zo gelezen worden. Zo genoot ik ontzettend van het hoofdstuk “De Dom” waarin K. in gesprek gaat met de dominee van de kerk. Hier wordt hem verteld hoe hij bespeeld wordt door de wet, maar zichzelf eigenlijk vast houdt aan de wet, terwijl hij zich los kan breken. Volgens de dominee is alleen de poortwachter aan de wet de echte gevangene, sinds hij nergens op kan en alleen zijn taak kan verrichten. Dit fragment fungeert als een metaperspectief op het boek door Kafka.
Het boek behandeld de bureaucratie en systematiseren op een fenomenale wijze. Ik begreep vroeger niet wat Kafkaësk duidde en hoe de beklemmende sfeer en bureaucratie ervaren moest worden, maar dit boek heeft het mij bijgebracht. Constant wordt men in onduidelijkheid gehouden en volg je K. die een showproces wordt voorgehouden, verdwaald doolt door de stad en van deur naar deur wordt verwezen. Op bepaalde momenten deed het boek mij denken aan onze huidige samenleving, de soms beklemmende bureaucratie voortkomend uit vergaande rationalisering, een ontbrekende menselijke maat en de onduidelijkheid in wetgeving kwam mij bekend voor. Kafka schrijft naar mijn inzicht niet alleen een maatschappijkritisch boek, maar schrijft tegelijkertijd over de gevaren van de logica.
De logica die Kafka beschrijft heeft aan de ene kant voor dit bureaucratisch systeem gezorgd, waarbinnen er geen plaats is voor een menselijke maat. Anderzijds heeft de logica ook een bepaalde mythische status ontwikkeld. Het boek deed mij denken aan de rationalisering en onttovering van de wereld beschreven door Max Weber. Kafka schrijft over een wereld die steeds verder en dieper verwikkeld is in bepaalde rationele processen en systemen wat we zien in hoe muurvast alles omtrent het proces zit in wetten, hoorzittingen en briefwisselingen. Tegelijkertijd zien we ook hoe de bevolking in het boek angstig raakt als het bevraagd wordt en soms beaamt dat het vast zit in een bepaald systeem, maar hier niet uit wil stappen. De rationalisering heeft de wereld hertoverd en is zijn eigen mythe geworden.
Het boek eindige op een deprimerende wijze, met K. die als een hond wordt afgeslacht terwijl hij nog hoop houdt op een verlossing die niet zal komen. Dit blijft het een van de indrukwekkendste boeken die ik tot nu toe heb gelezen.
Het Proces (Der Process) van Franz Kafka uit 1925, een van de meest intrigerende en mysterieuze werken die ik tot nu toe gelezen heb. Het boek dat start met de spontane arrestatie van Jozef K. verliest in de loop van het verhaal niets van zijn verwarring en intriges. Daarbij blijkt het boek, na bijna 100 jaar, nog aardig actueel.
Jozef K wordt wakker en krijgt te horen dat hij gearresteerd is. Dit zorgt bij Jozef vanzelfsprekend voor enige verwarring: hoezo gearresteerd? Wat heb ik misdaan? Wat betekent dit nu? Waar kan ik heen en hoe ziet mijn proces eruit? Als lezer zijnde sta je in de schoenen van K. wij weten tenslotte evenveel. Vanaf dat moment wordt het boek niet veel duidelijker, ik zou willen stellen dat juist de verwarring het boek zo sterk maakt. Kafka brengt ons door een rommelig en chaotisch universum waarin iedereen schijnt te weten wat er met K. aan de hand is, maar hijzelf van niets weet en soms zelfs zijn zaak lijkt te saboteren. Het chaotische typeert het boek. We worden verward door de zaak, is K.
schuldig of niet, door de wereld die ons omringt, door de procedures die K. doorloopt (niets schijnt voortgang te brengen), door de fysieke locaties waar K. zich in bevindt (K. loopt soms een woonwijk binnen en bevindt zich ineens in de rechtbank), zelfs de hoofdstukken zelf lopen niet chronologisch en zijn door de redacteur zelf in orde gesteld.
Sinds de hoofdstukken niet op chronologische volgorde lopen, voelt elk hoofdstuk als een los verhaal aan. Sommige hoofdstukken kunnen ook zo gelezen worden. Zo genoot ik ontzettend van het hoofdstuk “De Dom” waarin K. in gesprek gaat met de dominee van de kerk. Hier wordt hem verteld hoe hij bespeeld wordt door de wet, maar zichzelf eigenlijk vast houdt aan de wet, terwijl hij zich los kan breken. Volgens de dominee is alleen de poortwachter aan de wet de echte gevangene, sinds hij nergens op kan en alleen zijn taak kan verrichten. Dit fragment fungeert als een metaperspectief op het boek door Kafka.
Het boek behandeld de bureaucratie en systematiseren op een fenomenale wijze. Ik begreep vroeger niet wat Kafkaësk duidde en hoe de beklemmende sfeer en bureaucratie ervaren moest worden, maar dit boek heeft het mij bijgebracht. Constant wordt men in onduidelijkheid gehouden en volg je K. die een showproces wordt voorgehouden, verdwaald doolt door de stad en van deur naar deur wordt verwezen. Op bepaalde momenten deed het boek mij denken aan onze huidige samenleving, de soms beklemmende bureaucratie voortkomend uit vergaande rationalisering, een ontbrekende menselijke maat en de onduidelijkheid in wetgeving kwam mij bekend voor. Kafka schrijft naar mijn inzicht niet alleen een maatschappijkritisch boek, maar schrijft tegelijkertijd over de gevaren van de logica.
De logica die Kafka beschrijft heeft aan de ene kant voor dit bureaucratisch systeem gezorgd, waarbinnen er geen plaats is voor een menselijke maat. Anderzijds heeft de logica ook een bepaalde mythische status ontwikkeld. Het boek deed mij denken aan de rationalisering en onttovering van de wereld beschreven door Max Weber. Kafka schrijft over een wereld die steeds verder en dieper verwikkeld is in bepaalde rationele processen en systemen wat we zien in hoe muurvast alles omtrent het proces zit in wetten, hoorzittingen en briefwisselingen. Tegelijkertijd zien we ook hoe de bevolking in het boek angstig raakt als het bevraagd wordt en soms beaamt dat het vast zit in een bepaald systeem, maar hier niet uit wil stappen. De rationalisering heeft de wereld hertoverd en is zijn eigen mythe geworden.
Het boek eindige op een deprimerende wijze, met K. die als een hond wordt afgeslacht terwijl hij nog hoop houdt op een verlossing die niet zal komen. Dit blijft het een van de indrukwekkendste boeken die ik tot nu toe heb gelezen.