A review by houyhnhnm64
Roem by Daniel Kehlmann

4.0

‘Een roman zonder hoofdpersoon! Begrijp je? De compositie, de verbindingen, de spanningsboog, maar geen hoofdpersoon, geen vaste held.’ Zegt een van de personages, een schrijver, in Roem. Of deze uitspraak gaat over een boek dat de schrijver van plan is te schrijven als personage, of dat we hier Kehlmann aan het woord horen, mag je zelf invullen. De typering is in elk geval goed van toepassing op Roem.

Dat Kehlmann graag spelletjes speelt met de verwachtingen van zijn lezers, mag wel blijken uit de titel van dit boek. Het gaat namelijk niet echt over roem, of hooguit in afgeleide zin. Er is een beroemde filmacteur die verwisselt raakt met een look-alike, en zo zijn roem kwijtraakt. En een beroemde schrijver die plots uit het verhaal verdwenen blijkt te zijn, zijn vriendin verward achterlatend. Maar er is ook een (niet-beroemde) journalist die naar een erg op Noord-Korea lijkend (maar niet met naam genoemd) land gaat voor een door de staat georganiseerde rondreis door het land en die haar door een toevalligheid niet meer kan aantonen dat zij bij het reisgezelschap hoort als het terugkeert, en daardoor anoniem komt vast te zitten in dat land en eindigt als hulpje van een arme boerenfamilie.

En een onbekende man die juist heel graag met de beroemde schrijver in contact wil komen, om zo in een van diens verhalen terecht te kunnen komen. Hetgeen op niets uitloopt, en dan lezen we:

Hij zal niets over mij schrijven… reality zal alles zijn wat mij te wachten staat. Ik heb voor altijd alleen mij. Altijd alleen maar hier, aan deze kant, aan de andere: never. Geen andere wereld. Morgen vroeg weer naar het werk. De weersvooruitzichten zijn slecht. Zouden ze goed zijn, zou me dat ook niet kunnen schelen. Alles gaat verder zoals altijd maar weer. In een verhaal, dat weet ik nu, zal ik nooit komen.

Ontsnappen aan de werkelijkheid, of je nou beroemd bent of juist niet, dat is waar de personages in Roem mee bezig zijn. En dat is een net zo onzeker avontuur als het leven zelf.

Roem vond ik een intrigerend boek. Is het magisch-realisme? Dat zou kunnen, lijkt me. Ik moest denken aan de song How to disappear completely van Radiohead (waarvan de titel volgens een anecdote zou zijn gebaseerd op een uitspraak die Michael Stipe deed tegen Thom Yorke, toen de laatste zich hardop afvroeg hoe hij de last van de roem zou kunnen ontkomen), en met enkele regels uit deze song sluit ik af:

I'm not here
This isn't happening
I'm not here, I'm not here

In a little while
I'll be gone
The moment's already passed
Yeah, it's gone

I'm not here
This isn't happening
I'm not here, I'm not here