A review by ngominh
Chốn Cô Độc Của Linh Hồn by Yiyun Li

5.0

Ký ức là loài kỵ đà bằng xương bằng thịt. Chúng biến chuyển, hiển hình và thay đổi tùy theo ngoại cảnh. Nó là máu nóng nuôi dưỡng sắc da, nhưng cũng đồng thời là liều thuốc độc khi thịt bắt đầu thối rữa. Ký ức và quá khứ là đao phủ và máy chém, là dịch hạch và là đậu mùa không thể đẩy lùi. Nó nhớp nháp, tàn bạo và phương phi; nó ám suốt, bảng lảng và trách cứ như những nhát đâm tuy nhỏ mà sâu hoắm như vạn con đĩa vẫn đang say máu bám chặt. Yiyun Li như người lữ hành nhìn cuộc hành quyết với vẻ dửng dưng, để từ đó một chốn cô độc dần dần hiển hình, phát tác, biến tướng và rồi vỡ toang.

Dựa trên vụ đầu độc có thật vào năm 1994 bằng thallium như sau này Yiyun Li từng thừa nhận - là một trong những sự kiện quan trọng của thế hệ cô - Chốn cô độc của linh hồn là hành trình đồng hành, chịu đựng và trưởng thành cùng với quá khứ của nhiều con người trong một thời đoạn Trung Quốc rất nhiều biến động. Đặt ký ức tàn suy ở đây như trọng tâm của một tam giác, 3 nhân vật chính của tiểu thuyết này soi chiếu nhau, gắn kết nhau và hướng về nhau ở cái tâm ấy. Ở họ là sự đồng dạng về mặt phá hủy, nhưng cũng khác nhau từ trong bản chất về mức độ tàn bạo lên cuộc sống của mỗi một người.

Có thể nói điều thành công nhất của Chốn cô độc của linh hồn là Yiyun Li đã tìm ra được một giọng kể phù hợp. Xuyên suốt cuốn sách, tính trung tính trong cách nhìn nhận, đưa ra nhận xét hay đúc kết những điều hiển nhiên là cách tốt nhất để vươn đến gần được sự tàn bạo. Dựa trên nền móng của tính trung tính, sự suy tàn này mặt khác còn được cho thấy bằng lối mỉa mai, châm biếm, lạnh lùng và xa cách. Đó có thể là giọng văn giễu nhại khinh thường sự đời, mà cũng có thể là một kiểu dark comedy cho một vở kịch đậm tính đương đại.

Có thể nói với Chốn cô độc của linh hồn, Yiyun Li đã đặt lên chính bàn cân về sự cô độc và vòng kìm tỏa lan xa của nó. Ký ức cùng với quá khứ luôn luôn hiểm nguy, nó có thể phá hủy cuộc đời chỉ trong chớp mắt, biến con người ta trở thành tĩnh tại và không sắc diện nhợt nhạt như màu pastel đầy vẻ trung tính. Không có khởi đầu hay là kết thúc. Một khi bắt đầu nó đã ghi dấu vào một thời gian không thể xóa bỏ.