divxalex 's review for:

Raising Steam by Terry Pratchett
1.0

Και κοίταζα στη στάχτη πώς καταντάει η αγάπη
σαν έρχεται στον κόσμο και ξεπέφτει


40ό βιβλίο της σειράς Discworld και μια από τις μεγαλύτερες απογοητεύσεις της ζωής μου (αναγνωστικά, μη φανταστείτε ότι σας γράφω από γιοτ στην Καραϊβική τινάζοντας το πούρο μου ανέμελα).

Ό,τι αγαπήσαμε από τον STP ΔΕΝ είναι εδώ. Είναι προφανές ότι το Αλτσχάιμερ έχει κερδίσει τη μάχη και το οξύ και κοφτερό πνεύμα του είναι στη δύση, πέρα από τις σκιές που διαρκώς μακραίνουν. Είναι κάτι που αν δεν έφερε φαρδύ πλατύ το όνομα Pratchett στο εξώφυλλο θα περνούσε πιο απαρατήρητο κι από ζεύγος επίκανθων στο Πεκίνο.

Ναι, αυτό το βιβλίο δεν έπρεπε να έχει εκδοθεί. Τουλάχιστον όχι έτσι.

Είναι πιο απογοητευτικό από τη διεθνή καριέρα της Άννας Βίσση, πιο φλύαρο από τη Ρούλα Κορομηλά σε στιγμές τηλεοπτικής ευφραδούς κενότητας και πιο ναυάγιο από τον Τιτανικό. Είναι πιο κουρασμένο κι από τον μαραθωνοδρόμο που λιποθυμάει και χέζεται πριν τον τερματισμό, ένα αχρείαστο αλληγορικό μηχανικό παραλήρημα για την «πρόοδο» και την άρνησή της από Λουδίτες, που ούτε έχει κάτι ενδιαφέρον να πει, ούτε τα διάφορα… αδιάφορα που λέει εκφέρονται με τον κλασικό πρατσετικό οξύ και πανέξυπνο τρόπο.

Οι ήρωες που γνωρίσαμε και λατρέψαμε είναι εκεί, ή τουλάχιστον οι λοβοτομημένες εκδοχές τους. Ο Μόιστ (από πανούργος και χαρισματικός αρσέν λουπέν του δισκόκοσμου) είναι ένας βαρετός τύπος που χαζεύει ατμομηχανές. Είναι ένας τύπος που ο παλιός Μόιστ θα του είχε κλέψει το πορτοφόλι, θα του είχε δώσει πλαστές υποσχετικές εκατομμυρίων και μια βδομάδα αργότερα θα βρισκόταν δέκα χιλιάδες μίλια ακρικά να τα σπαταλάει για να μπλέξει στην επόμενη ιστορία.

Η Αντόρα… έχει γίνει μαντάμα και… δεν καπνίζει. Η Αντόρα. Που ήταν πιθανότερo να τη δεις χωρίς χέρια, παρά με χέρια χωρίς τσιγάρο. Κάποιος άρχισε να ξεχνάει τους ήρωές του…

Οι κακοί είναι καρικατούρες. Σε αντίθεση με τους μεγαλειώδεις και πνευματώδεις κακούς του παρελθόντος, οι λουδίτες φονταμενταλιστές νάνοι δεν εμπνέουν, δεν έχουν αύρα, δεν έχουν τίποτε να προσφέρουν εκτός από ασήμαντα εμπόδια στο ξενέρωτο όραμα για σιδηρόδρομο.

Οι έξυπνες ατάκες έχουν αντικατασταθεί από σαχλούς και χλιαρούς πιθηκισμούς των μαγικών διατυπώσεων του Πράτσετ.

Η πλοκή δεν εντυπωσιάζει κανέναν.

Για την ακρίβεια, η πλοκή είναι περίπου αυτή:

1. Κάποιος κατασκλευάζει τρένα.
2. Ο Μόιστ λέει «Ουάου, τρένα».
3. Όλοι οι άλλοι λένε «δύο πόδια καλό τέσσερα πόδια κακό «Ουάου, τρένα».
4. Μερικοί νάνοι ταλιμπάν δεν θέλουν τα τρένα.
5. Τα τρένα κερδίζουν.


Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι ενώ ο Pratchett ήταν πάντα υπέρ της προόδου (τεχνολογικής, κοινωνικής, κάθε μορφής), το έκανε με κομψότητα, τακτ, καυστικό χιούμορ και δαντελένια πολυπλοκότητα. Στο Raising my arms and surrender Steam σου πετάει ξερά ότι ο πρόοδος είναι καλή, η αντίδραση είναι κακή, ρούφα το Ανκμορπόρκειο αυγό σου και σκάσε. Περισσότερο τακτ και φαντασία είχαν οι προπαγανδιστικές τηλεοπτικές εκπομπές της Ανατολικής Γερμανίας τη δεκαετία του 1970.

Εϊναι και... είναι ότι... Να γίνω κακός; (πρώτη φορά θα είναι… σήμερα;) Το Raising Steam φαίνεται σαν να γράφτηκε από… κάποιον που είχε διαβάσει κάποια βιβλία της σειράς. Σα να βάζεις στη θέση του Μαραντόνα κάποιον που τον έχει δει σε 10 παιχνίδια με τη Νάπολι. Και έκανε τάκλιν στον εαυτό του. Οι τρίπλες (μαγεία της γλώσσας) δεν είναι εδώ. Η ικανότητας κατοχής της μπάλας και οργάνωσης παιχνιδιού (πλοκή) απουσιάζει. Το πάθος για το παιχνίδι και το ανελέητο συχνά «βρώμικο» πρέσινγκ (ο ρυθμός και η αφηγηματική ροή) ομοίως. Η εξαιρετική τεχνική κατάρτιση (χιούμορ) λάμπει διά της εξαφανίσεώς της.

Αν αγαπάς τον Pratchett και έχεις διαβάσει τα προηγούμενα 39 (αν και με το Snuff σακκουλιάστηκες της δουλειά ότι κάτι στραβώνει) το Raising Steam θα σε πονέσει. Όπως πονάει την αθώα γκρούπι όταν μαστουρομεθυσμένος ο μέχρις εκείνη τη στιγμή ημίθεος στα μάτια της μπασίστας τη στριμώχνει (χωρίς συναίνεση) στο καμαρίνι και τελικά ξερνάει πάνω της.

Αν δεν έχεις διαβάσει Πράτσετ και για κάποιο λόγο επιλέξεις να ξεκινήσεις από εδώ, να ξέρεις ότι ΜΟΝΟ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ!

Δεν ξέρω αν πρέπει να μετρήσω το Raising Steam σαν το τελευταίο βιβλίο της σειράς, γιατί ακολουθεί το σχεδόν αδιάφορο The Shepherd's Crown που όμως εκδόθηκε αν θυμάμαι καλά ενώ κρύωνε το πτώμα μετά το θάνατο του Sir Terry Pratchett και στο οποίο αμφιβάλλω αν ο καταπονημένος από την ασθένεια STP έχει συμβάλλει σε κάτι πέρα από τον τίτλο και ένα πρόχειρο σχεδιάγραμμα της υπόθεσης σε χαρτοπετσέτα.