A review by romysvx
Drezno 1945. Ogień i mrok by Sinclair McKay

5.0

Czy już w styczniu trafiłam na jedną z najlepszych książek jakie dane mi będzie przeczytać w tym roku? Być może, a nawet więcej - to wielce prawdopodobne.
W “Dreźnie 1945” Sinclair McKay z iście kronikarskim zacięciem opisuje jedną z najmniej chlubnych alianckich operacji II wojny światowej - bombardowanie niemieckiego miasta Drezna i jego ludności cywilnej. Brytyjski dziennikarz i autor książek historycznych nie ogranicza się jednak wyłącznie do odtworzenia samych nalotów - chociaż i te opisane są z najwyższą skrupulatnością. Największą siłą tego reportażu jest to, co bardzo często w suchych, podręcznikowych opracowaniach tego typu pomijane - a mianowicie całe tło wydarzeń oraz kontekst historyczny, polityczny, społeczny i kulturowy. Imponująco i z rozmachem, w niezwykle plastyczny, iście fotograficzny sposób McKay odmalowuje przedwojenne Drezno. Czytając opisy nie trudno sobie wyobrazić dlaczego miasto to było określane europejską stolicą kultury, sztuki i fajansu, a światowa śmietanka towarzyska uznawała je za coś, co dziś nazwalibyśmy miejscówką obowiązkową do odhaczenia w trakcie zagranicznych wojaży. Dzięki zabiegowi pokazania Drezna poprzez swoich bohaterów - ówczesnych mieszkańców - zarówno dzieci jak i dorosłych, kobiety i mężczyzn, Niemców i Żydów czy osoby jeszcze innych narodowości, a także i wysoko postawionych nazistów McKay angażuje czytelnika w snutą historię i losy miasta. Na przykładach konkretnych Drezdeńczyków w pasjonujących opisach architektury, malarstwa czy przemysłu lalkarskiego przemyca mnóstwo faktów i mało znanej ogólnie wiedzy. Clou wydarzeń czyli same naloty i poprzedzające je przygotowania również są nader rzetelnie opisane, a oddanie głosu lotnikom pozwala poznać spojrzenie z drugiej strony, przybliżyć przeżycia wewnętrzne aliantów, uświadomić czytelnikowi że i ich gnębiły wątpliwości, a nieraz ciągnęły się za nimi długoletnie traumy. Opis kilkudziesięciu minut poprzedzających bombardowanie Drezna to istne mistrzostwo narracji i suspensu! Zdolności do wykreowania tak potężnej i intensywnej atmosfery niepokoju i napięcia mogliby dziennikarzowi pozazdrościć czołowi pisarze thrillerów. “Drezno 1945” pod tym względem to dzieło Hitchcocka reportażu historycznego! Ostatnie parę rozdziałów McKay poświęca zaprezentowaniu konsekwencji nalotów, postrzegania, odbioru i ewentualnej krytyki bombardowań przez strony uczestniczące, jak i inne państwa. Czy był to niezaprzeczalny akt terroru jak twierdzą jedni? Czy może konieczny krok znacząco przybliżający III Rzeszę do kapitulacji i dający kres rządom Hitlera? Czy jest jedna właściwa odpowiedz? Niech czytelnik sam wyciągnie wnioski po lekturze monumentalnej pozycji McKay’a.
“Drezno 1945. Ogień i mrok” to zatopiona w mroku i dymie, skąpana w ogniu duszna i klaustrofobiczna lektura. Sinclair McKay stworzył reportaż totalny. To pozycja jak najbardziej godna polecenia - fascynująco napisana, w najwyższym stopniu rzetelna - doskonale udokumentowana licznymi źródłami historycznymi, oraz bogata w fotografie pokazujące Drezno na przestrzeni lat.

instagram