A review by ingejanse
Oblomov by Ivan Goncharov

5.0

Wie voor het eerst in zijn leven Trainspotting kijkt en halverwege de film weg moet, blijft vermoedelijk over met één idee: heroïne, lang niet gek, waar kun je dat eigenlijk halen?

Diezelfde wonderlijke conclusie begon ik te trekken na het lezen van Oblomov over lethargie, de kwaal waar protagonist Oblomov aan lijdt. Want kwaal, kwaal? Is het niet gewoon heel erg relaxed om de wereld de wereld te laten, al die pieken en dalen, die uitdagingen, queestes, overwinningen en decepties, en gewoon te zijn, op één plek, met één vaste omgeving, één geliefde, c'est ca?

Het bijzonder knappe van Goncharov is dat het hem bij mij lukt om de aard van lethargie volledig duidelijk te maken én er een gevoel van te maken. Op een gegeven moment zat ik gewoon helemaal erin, die modus van Oblomov (mede dankzij de poëtische, meanderende vertelwijze, vol abstracte metaforen en innerlijke contemplaties), en begreep ik ook prima waarom hij niks wilde, niks vroeg, geen ambities had, bang was voor verandering, blij was met alles wat hij miste, in een omgekeerde variant van fear of missing out.

Toen ik net begon, vond ik het verhaal nog wat onwennig, juist ook omdat Oblomov zo ongericht is, en daarmee ook het boek. Waar gaat het heen, hoe lang gaat dit zo door, waarom lees ik nog? Maar na verloop van tijd kwam ik in een trance en accepteerde ik gewoon dat Goncharov dingen wilde vertellen, ongeacht of dat nodig is of niet.

Ik wilde ook niet meer dat het goed kwam, want het was gewoon al goed zoals het was, in ieder geval voor Oblomov en zijn - zeer, zéér dienstbare - vrouw. Dat zijn jeugdvriend hem nog één keer probeert mee te krijgen naar Oblomovs landgoed en Grote Jeugdliefde vond ik dan ook maar niks. Gelukkig is die goeie ouwe Oblomov zo couch potato'end als een zak hard geworden cement, dus die bleef lekker thuis op het einde wachten. Prima keuze.

In het boek zitten een paar keuzes die ik tijdens het lezen niet snapte, maar achteraf wel. Het hoofdstuk met gedachten van Olga, Oblomovs bijna-vrouw. Op zich slaat het nergens op dat opeens haar innerlijke wereld tijdelijk het doel van het boek wordt, maar achteraf denk ik: fijn dat Goncharov dat gedaan heeft, want nu snap ik beter waarom zij zich zo aangetrokken kon voelen tot Oblomov, in haar berusting over hoe een leven verloopt en hoe weinig het eigenlijk aan potentie in zich draagt. Ook het einde, waarin de aan lager wal geraakte (en tamelijk zinloze) rechterhand van Oblomov opeens weer verschijnt, vond ik initieel gek, totdat ik geraakt werd door zijn liefde voor de baas, en daaruit volgende keuze om een quick fix voor zijn leven af te wijzen.

Al met al dus een prachtig, poëtisch, vertragend en aangrijpend boek, dat mij zowaar soms jaloers maakt op de zegeningen van een lethargisch leven.