madmadder's reviews
728 reviews

Veel dank aan uitgeverij Boom voor het recensie-exemplaar.

Een oefening in leven: filosofie als ambacht kwam op mijn radar na het bekendmaken van de longlist voor de Socrates Wisselbeker 2025, de prijs voor het beste Nederlandstalige filosofieboek. Ik heb een voorliefde voor alle filosofie die erom draait het zelf te cultiveren en dat treft: Pablo M. Lamberti probeert de filosofie op een liefdevolle manier weer in de richting van een ambachtelijke discipline te sturen.

Daarvoor gaat Lamberti te rade bij de antieke filosofie, toen uiteenlopende filosofische scholen tot doel hadden ‘iemands leven te transformeren’. Mensen werden begeleid bij het leren kennen van zichzelf en om op een adequate manier om te leren gaan met de onverwachte gebeurtenissen die plaatsvinden in het leven. Filosofie was in die tijd eigenlijk een heel praktische aangelegenheid, waarbij theoretische vorming en praktische oefeningen hand in hand gingen. Lamberti beschrijft hoe deze ambachtelijke filosofie vorm kreeg bij denkers als Epicurus, Epictetus, Marcus Aurelius, Seneca, Gaius Musonius Rufus, Socrates, Plato en Plutarchus.

Eenheid
Ik koester persoonlijk toch wel een voorliefde voor deze vorm van filosofie. Je hebt altijd het gevoel als je teksten van antieke filosofen leest, dat er daadwerkelijk wat op het spel staat. Academische filosofie is als vergevorderde hersengymnastiek een heel leuke manier om de tijd te verdrijven, maar de urgentie ontbreekt vaak en het doet me deugd dat er een beweging op handen lijkt die die antieke stijl van filosoferen weer in zwang probeert te brengen.

Lamberti heeft een fijne, soepele pen en weet heel duidelijk de uiteenlopende gedachten over persoonlijke vorming bij elkaar te brengen. Hij brengt eenheid aan in al die verschillende scholen en filosofen die allemaal weer anders tegen het thema van zelfcultivering aankeken. Uiteindelijk dient deze kennis een praktisch doel: de lezer dusdanig prikkelen dat deze zelf met de eigen ontwikkeling bezig gaat. In het boek vind je zelfs een praktijkwijzer, met vragen die jou op het pad naar zelfontplooiing kunnen brengen.

Tijdloos
Niet onbelangrijk (voor mij): er valt ook zeker weer genoeg te lachen. Vooral de stoïcijnen weten zaken zo heerlijk plat te slaan. Zo schrijft Epictetus: “Wat is ertegen om, terwijl je je kind kust, zachtjes bij jezelf te zeggen: ‘Morgen zul je sterven’? En Marcus Aurelius: “En over seksueel contact: het is wrijven tegen een stukje ingewand en uitscheiding van wat slijm in een soort kramp.” Gotta love de stoïci!

Het zijn dit soort citaten waar we ons vandaag de dag misschien weinig bij voor kunnen stellen, maar Lamberti maakt op krachtige wijze duidelijk dat het denken en de manier van leven van deze filosofen eigenlijk enorm tijdloos is. Het leven in de antieke tijd verschilt dusdanig van onze tijd dat we hun denken niet meer één-op-één kunnen overnemen, maar we kunnen vandaag de dag nog heel veel leren van de manier waarop deze denkers naar het leven keken en de open blik waarmee ze nieuwelingen begeleiden naar een betekenisvol leven.

Opfrissen
Dankzij dit boek kwam ik voor het eerst in aanraking met het denken van Gaius Musonius Rufus dus voor mij viel er ook nog wat op te steken van dit boek. Hoewel ik met de meeste denkers wel bekend was en al eerder teksten van deze filosofen las, vond ik de manier waarop Lamberti de antieke filosofie bij elkaar brengt en overzichtelijk maakt wel heel erg fijn. Voor mij is het dan ook zeker een boek waar ik nog eens wat stukjes in terug zal lezen om het geheugen even op te frissen.

Voor eenieder met een beginnende interesse in deze praktische dimensie van filosofie zal dit alleszins een zeer leerzaam boek zijn dat heel veel handvatten biedt voor een ambachtelijke filosofische beoefening, iets wat we in deze onzekere tijden wel kunnen gebruiken. Ben je geboeid geraakt door Marcus Aurelius dankzij de TikTok-hype of wil je meer weten over het hedonistische epicurisme? Dan kun je eigenlijk geen buil vallen aan Een oefening in leven.

https://boekuitroepteken.nl/2025/02/08/pablo-lamberti-oefening-in-leven-2024/

The Vegetarian by Han Kang

Go to review page

dark sad tense fast-paced

Plot- or character-driven? Character
Strong character development? Yes
Loveable characters? No
Diverse cast of characters? No
Flaws of characters a main focus? Yes

4.0

De Zuid-Koreaanse Han Kang won in 2024 de Nobelprijs voor de literatuur. Het toeval wilde dat ik een paar maanden ervoor al The Vegetarian – haar bekendste boek – kocht omdat ik de titel steeds maar weer bleef tegenkomen. De roman won in 2016 al de International Booker Prize, werd een hype en het zou zomaar kunnen dat Han Kang één van de meest gelezen Nobelprijswinnaars van de afgelopen jaren is. Wat mij betreft is The Vegetarian de hype wel waard. Het is vreemd, ongrijpbaar en gedurfd en ik merk dat het verhaal rond blijft spoken.

Yeong-Hye besluit van de één op de andere dag geen vlees meer te eten. Ze stuit daarbij eerst op onbegrip van haar man, die later van haar scheidt. Haar familie kan ook helemaal niks met de keuze van Yeong-Hye en probeert haar te dwingen vlees te eten. Ze wordt opgenomen in een instelling wanneer haar acties en ideeën steeds vreemder worden. Ze koestert namelijk het diepe verlangen om een boom te worden.

Afstand
Het is interessant aan deze roman dat Yeong-Hye het hoofdkarakter is, maar dat we als lezer niet te weten komen wat er echt in Yeong-Hye omgaat, op enkele korte dialogen en de beschrijving van enkele dromen na. In het eerste deel lezen we over Yeong-Hye vanuit het perspectief van de echtgenoot, het tweede deel vanuit het perspectief van de schoonbroer en het derde en laatste deel vanuit het perspectief van Yeong-Hye’s zus.

Een prima keuze van Han Kang, want hierdoor wordt het handelen van Yeong-Hye nooit helemaal inzichtelijk voor de lezer en blijft ze op afstand. Daarmee is Yeong-Hye een ongrijpbaar karakter wiens beweegredenen volledig duister blijven, maar die daardoor wel constant blijft fascineren. Je hoopt met ieder nieuw deel dat de boel wat duidelijker wordt, maar Han Kang is slim genoeg om je als lezer op die honger naar klaarheid te laten zitten.

Verval
Wat wel duidelijk is, is dat de conditie van Yeong-Hye met rasse schreden verslechtert, maar het is moeilijk om precies aan te wijzen wanneer Yeong-Hye inderdaad geestesziek wordt. Aan de keuze om vegetariër te worden is vanuit een hedendaags westers perspectief weinig raars, maar de behoefte om een boom te willen worden is toch redelijk far out.

Het is intrigerend hoe Han Kang de lezer meeneemt in het mentale en lichamelijke verval van Yeong-Hye, maar hoe je eigenlijk nauwelijks een duidelijke scheidslijn tussen gezond en ziek kunt vaststellen. The Vegetarian lijkt vast te houden aan het idee dat de kenmerken van pathologie in ons allen aanwezig zijn, maar dat ze pas een probleem worden wanneer we ophouden met functioneren zoals de maatschappij van ons verlangt. Bepalen waar gezondheid ophoudt en ziekte begint is erg lastig.

Maatschappijkritiek
De keuze om vegetariër te worden is voor mij misschien niet heel erg raar, maar blijkbaar is het in het Zuid-Korea van nu redelijk ondenkbaar. Yeong-Hye gaat duidelijk gebukt onder de rol die ze als vrouw toebedeeld is in de Zuid-Koreaanse maatschappij. Ze is er om voor haar man te zorgen en om naar haar vader te luisteren en de keuze om vegetariër te worden is daarmee een daad van verzet en een ultieme poging om zeggenschap te krijgen over haar eigen lichaam. In de keuze van Yeuong-Hye en de manier waarop haar familie daarop reageert (fysiek geweld wordt niet geschuwd) lijkt veel maatschappijkritiek vervat te zitten.

Ik kan niet zeggen dat The Vegetarian me diep geraakt heeft of dat het geweld dat Yeong-Hye wordt aangedaan me boos maakte, daarvoor is deze vertelling misschien toch net wat te bevreemdend. Juist door dat bevreemdende karakter is dit boek echter wel heel markant en uniek. Ik heb nog niet eerder zoiets als The Vegetarian gelezen en het is leuk om ondanks de vaagheid toch bepaalde thema’s en ideeën te ontwaren. Het is een memorabele roman die me zeker heeft beziggehouden en die me enorm benieuwd heeft gemaakt naar ander werk van Han Kang. Zoals ik al zei: wat mij betreft de hype zeker waard.

https://boekuitroepteken.nl/2025/02/06/han-kang-the-vegetarian-2007/

Ik houd van mijzelf... en dat is wederzijds / God is in de war, Hij denkt dat Hij Pieter is: dagboek van een manisch-depressief mens/ervaringen ... manisch-depressief mens en van zijn omgeving by Pieter Overduin

Go to review page

funny informative lighthearted reflective sad fast-paced

3.5

De mens in opstand by Albert Camus

Go to review page

informative inspiring reflective slow-paced

3.5

James by Percival Everett

Go to review page

adventurous dark medium-paced