Scan barcode
storiesofmagic's review against another edition
adventurous
challenging
dark
emotional
sad
tense
slow-paced
- Plot- or character-driven? A mix
- Strong character development? No
- Loveable characters? It's complicated
- Diverse cast of characters? No
- Flaws of characters a main focus? Yes
4.0
laurie_36_'s review against another edition
challenging
dark
tense
slow-paced
- Plot- or character-driven? Plot
3.5
therealsouls's review against another edition
adventurous
challenging
emotional
tense
slow-paced
- Plot- or character-driven? Plot
- Strong character development? Yes
- Loveable characters? It's complicated
- Diverse cast of characters? Yes
- Flaws of characters a main focus? Yes
3.25
3.25 stars
Despite anything I say, this is actually an enjoyable read.
Of course, it is a classic and has its flaws. There are a lot of spoilers and foreshadowing, especially in Martin Hammond's translation. Nevertheless, this was probably appreciated in the 8th century BCE - it had an interesting plot and a diverse cast of characters. I'd love to be sitting beside a campfire, listening to the Iliad being narrated.
I can't add much, knowing Homer's dead. I don't have feedback. He'd probably write a banger in 2024 anyway.
Despite anything I say, this is actually an enjoyable read.
Of course, it is a classic and has its flaws. There are a lot of spoilers and foreshadowing, especially in Martin Hammond's translation. Nevertheless, this was probably appreciated in the 8th century BCE - it had an interesting plot and a diverse cast of characters. I'd love to be sitting beside a campfire, listening to the Iliad being narrated.
I can't add much, knowing Homer's dead. I don't have feedback. He'd probably write a banger in 2024 anyway.
annabananaful's review against another edition
challenging
dark
emotional
informative
tense
slow-paced
- Plot- or character-driven? Plot
- Strong character development? It's complicated
- Loveable characters? No
- Diverse cast of characters? It's complicated
- Flaws of characters a main focus? Yes
4.0
michinio's review against another edition
2.0
[18+] WARNING!
ძალიან მოკლედ: ეს არის ეპოსი ჭუჭუების დატოლებაზე.
მოკლედ: სერიოზულად აღშფოთებული ვარ - დიდი ხანია ასეთი ნეგატივი არ გამოუწვევია წაკითხულ წიგნს: აღმაშფოთებელია არა შინაარსი ან ფორმა, არამედ ის თუ რა სტატუსი ქონდა და ისევ აქვს ამ წიგნს საზოგადოებაში. ზუსტად ამ სტატუსის გამო - ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიზეზი, რატომაცაა თანამედროვე მსოფლიო ტრაკში - არის ილიადა! ილიადა იგივეა ლიტერატურაში, რაც ჰოლივუდი - კინოხელოვნებაში. შეადარეთ - ექშენი, სექსი, ფსევდო-დრამა. რას უმღერის ჰომეროსი ილიადაში? ძალადობა, მონობა, კაცისკვლა, ღვინო, პომპეზური მხსვერპლშეწირვა, სისხლისმელი გამოსირებული ადამიანები და ღმერთები, ჭკუასუსტი გმირები ... არ გვინდა ეხლა რო აქილევსის სიძულვილში ჰექტორის სიყვარულია, ძალადობა სინამდვილეში თანაგრძნობააო - ეს სისულელე მართალიც რომ იყოს, ამის მიმხვედრია 2-3 ადამიანი, დანარჩენი მილიარდები კი ხედავენ ქალებს, წოდებას, სახელს, და სიმდიდრეს, რომელიც მოაქვს ვიღაცეების შარდის ბუშტის შუბით გახევას... ჯამში აი ესაა ჩვენი საზოგადოების იდეალი დღესაც, უბრალოდ ნაკლებად უხეში ფორმებით და უფრო კარგად შეფუთულია. ტფუ!
გრძლად:
[b:ოდისეა|26130110|ოდისეა|Homer|https://images.gr-assets.com/books/1440006603s/26130110.jpg|3356006] რომ წავიკითხე, საკმაოდ მომეწონა - საინტერესო თავგადასავალი, რომელსაც აქვს თავისი მიზეზი, განვითარება, დასასრული, არის ინტრიგა, პერსონაჟები მრავალფეროვანია, ისტორიები შინაარსიანი და მოველნები დრამატული. გვასწავლის რაღაცეებსაც - რომ ყველა საქციელს აქვს თავისი შედეგი, რომ ადამიანები სხვადასხვანაირები არიან და ა.შ. ხოდა, ვიცოდი რა, რომ "აი ოდიესა ხო, მაგრამ ილიადა სულ სხვაა", ჯერ კარგად შევისწავლე თარგმანების ამბები, მოვემზადე, ჩამოვყალიბდი, განვეწყვე... მაგრამ მივიღე ის, რაც მოკლედ ცოტა ზემოთ წერია.
თავიდანვე აღვნიშნავ, რომ პოზიტივიც დავინახე - ზუსტად ამიტომაც არის შეფასება 2 და არა 1:
1. პროზაულ თარგმანში ალბათ ბევრი კი დაიკარგა, მაგრამ პოეტური პასაჟები, ალეგორიები და შედარებები მაგარია მართლაც!
2. ძალიან ოსტატურადაა ნაჩვენები ღმერთების ჩარევა (ე.წ. divine intervention) ადამიანურ საქმეებში. ფაქტიურად არსად ეცხადებიან ღმერთები ადამიანებს პირდაპირ - მხოლოდ ფიქრის, სხვა ადამიანის ან რაიმე გრძნობის სახით და რეალურად გაუგებარია - ღმერთი ჩაერია მართლა თუ უბრალოდ მოხდა რაც მოხდა და მერე აღწერეს როგორც რო ვინმე ღმერთი ეხმარებოდა. ყოჩაღ ჰომეროსს (თუ მართლა არსებობდა), ეს კარგად გამოუვიდა.
3. ერთადერთი ციტატაა, რომელიც დამამახსოვრდა როგორც რაღაც საინტერესო და ღირებული იდეის მატარებელი: "ყველასათვის საერთოა ომის ღმერთი და იმას კლავს, ვინც სხვის მოკვლას აპირებს". და რა თქმა უნდა ამას ამბობს ჰექტორი, მთელს ეპოსში ერთაერთი ასე თუ ისე დადებითი პერსონაჟი.
ახლა ყეველაფერი დანარჩენი.
მართლა არ ვიცი საიდან დავიწყო, იმდენ რამეს მინდა ვაგინო ამ წიგნში უკანასკნელი სიტყვებით. ალბათ თავიდან და ეს "თავიდან" არის ის, რომ მთელი წიგნი განმსჭვალულია ბეძნებისადმი სიმპატიით და თუ რაიმე პოზიტიური წერია ტროელებზე, მხოლოდ როგორც ღირსეულ მტრებზე. ჯერ ერთი საერთოდ რას ერჩოდნენ? გასაგებია, რომ ილიადის შინაარსის ნაწილი პრინციპში არაა ომის მიზეზების გარჩევა, მაგრამ სადაც ნახსენებია, ისეა მოცემული, თითქოს ტროელებმა ელენე მოიტაცეს და ამისთვის ისჯებიან, მაშინ როცა ელენე 20 წელი ბედნიერ ოჯახურ ცხოვრებას ეწეოდა მოსიყვარულე ქმართან და მასზე გულიც შეტკივა ბერძნების წინააღმდეგ. რატომაა ეს გაპრავებული ისე, თითქოს აი რა ლეგიტიმური მიზეზი იყო? თანაც როცა ტროელებმა გადაწყვიტეს დაემთავრებინათ ომი ყველაფრის უკან დაბრუნებით, ბერძნებმა - არაო. გასაგებია ისიც, რომ ნამდვილი ტროის ომის მიზეზები სხვა იყო, მაგრამ ეგ არ ვიცით - რაც ვიცით მარტო ილიადით. იქ კი ტროელები არიან ცუდები (რაც უნდა ამტკიცოს ბერძენიშვილმა, წიგნში "გერმანელები" არ არინო - არაა ეს სწორი, ტროელები არიან გერმანელები და ჰექტორი არის პირსისხლიანი ჰიტლერი, პროსტა ღირსეული ცოტა). წარმოიდგინეთ, იტალიურ ენაში დღესაც ძალიან ხშირად იყენებენ უშვერ გინებას - porca troia (ტროელი ღორი). ბერძენი ღორი კი არა, ტროელიო! არადა ყველაზე დიდ პროჭობებს ბეძნები არაკეთებენ და ყველაზე მდაბალი დედამ#$@&%ლი პერსონაჟები ეგენი არიან (არც მინდა სიტყვა გმირი გამოვიყენო მაგათთან). ყველას რას დაიმახსოვრებ, მაგრამ:
- წამო ცხედრები შევუგინოთ ტორელებსო
- ძილში ჩუმად დააჭრეს ხალხს თავები ოდისევსმა და კიდე ერთმა სირმა
- ერთმანეთს ეჯიბრებიან - კაცისკვლა შენზე კარგად ვიციო
- მენელაოსი ვიღაცაზე სიამაყით ამბობს ახალდაქორწინებული ცოლი დავუქვრივე, ხოლო მშობლებს ტკივილი და მწუხარება მოვუტანეო
- თავისი შვილი შეწირა ღმერთებს აგამემნონმა, თან მოტყუებით ჩამოიყვანა
- ჰექტორის ცხედარს ყველამ ჩასცა შუბი, უტრაკო მეტრაკეები, სანამ აქილევსმა არ მოკლა მანამდე ერთეული შემთხვევის გარდა გაურბოდა ყველა.
ეხლა ბაზარი არაა იტყვით - ეგ რა წიგნის ბრალია, რა ცხოველური ინსტიქტების მქონდე ადამიანებიც იყვნენ (ყველანი, მაგრამ ბერძნები უფრო), ის აღწერა ჰომეროსმაო. არაფერიც - პროსტა კი არ აღწერა, არამედ თანაუგძნო ყველაფრით, განადიდა, role model შექმნა, თან ისე ოსტატურად, რომ ადამიანური თვისებებიც დაუტოვა, სიყალბის შთაბეჭდილება რომ არ დაგვრჩენობდა (კიდევ ერთხელ - როგორც მწერალი - დონეა). ისიც შეიძლება თქვათ, რო არ ჩანს ბერძნებისადმი თანაგრძნობა, მაგრამ აბა დააკვირდით:
1. რომელი ღმერთები იბრძვიან აქეთ-იქით?
ბერძნები: პოსეიდონი, ათენა, ჰეფესტო, ჰერმესი, ჰერა! ანუ სულ სიძლიერე, გმირობა, რკინა და სიკვდილი!
ტროელებისკენ: აფროდიტე, აპოლონი, არტემიდა, ლეტო და არესი! ანუ სექსი, სილამაზე და ერთი ჯანდაბას ომი (ამასაც სულ "ობიექტურობისკენ" მოუწოდებენ და პერიოდულად უკან იხევს).
2. დააკვირდით რიგით თუ არარიგით ორთაბრძოლებში რა რანგის ბერძენი და ტროელი პერსონაჟები კვდებიან. ბერძნებიდან რომელი პორსონაჟიც კი თავიდანვე ჩანს, რომ მნიშვნელოვანია (ოდისევსი, აგამემნონი, აქილევსი, იდომენევსი, აიაქსები, მენელაოსი და ა.შ.) არავინ კვდება. ტროელებში კი მარტო ორი მასეთი გადარჩება და ისიც ღმერთების ჩარევით. ერთადერთი პატროკლოსია, ვინც კვდება, მაგრამ ესეც ბოლოსკენ შემოსული პერსონაჟია და ფაქტიურად აპოლონი კლავს (სხვათაშორის ესეც ჰოლივუდური ფილემბის ანალოგიაა - "კარგებს" რომ სულ უმართლებთ).
3. ღმერთების ჩარევითვეა უფრო ხშირად როცა ტროელები იმარჯვებენ, ანუ ღმერთები რომ არ იყვნენ ბერძნებზე გაბრაზებულები რაღაც მომენტში, თითქოს ცხადია რომ ტრელები რა თქმა უნდა წააგებდნენ.
4. ზოგადადაც უფრო აღმატებითი და მრავლობითი ეპითეტები ბერძნების მიმართაა.
ძალიან ბევრიც რომ არ გავაგრძელო შინაარსზე - ძირითადად რა გვაქვს ამ წიგნში წარმოდგენილი, თანაც საკმაოდ პოზიტიურ და განდიდების ტონებში?
- თვითონ ომი და ადამიანების ხოცვა ფაქტიურად უმიზეზოდ
- გნიდობა და ჩათლახობა (ოდისევსის პერსონაჟით)
- ცხოველების მხვერპლშეწივა უზომო ოდენობით (მარტო ჰეკატომბე რამდენჯერ ხდება - ანუ 100 ხარის შეწირვა)
- ადამიანების მხვერპლად შეწირვა (აგამემნონის შვილის გარდა პეტროკლოსის გვამს 12 ტროელს დაუკლავენ)
- ახურუშებული და პირსისხლიანი ღმერთები, რომლებსაც არანაირი ღირსება და აზროვნების ლოგიკა არ გააჩნიათ
- მუდმივი ლოთობა
- ქალები ფაქტიურად მხოლოდ ნადავლია, ელენედან დაწყებული, დამთავრებული ხელსაქმის მცოდნე ქალით, რომელიც პრიზია პატროკლოსის გასვენების შეჯიბრრში და 5-ჯერ(!) იაფი ღირს, ვიდრე რაღაც სამფეხა
- გვამების მოტაცება და ძარცა ეგრევე ბრძოლის ველზე, სულ აბჯრებს და გვამებს დაათრევენ აქეთ-იქით
არადა წარმოიდგინეთ ამ დროს რა ხდება დედამიწის სხვა კუთხეებში, რა სულიერ და ტექნიკურ განვითარებას აღწევს ინდოეთი, ჩინეთი, ბაბილონი? ეგვიპტეც კი! კიაბტონო, ეგვიპტეში რო მონობა და მსხვერპლშეწირვაა, მასეთი უნდა, მაგრამ ისინი პირამიდებსაც აშენებენ. ოდისევსის მამას კიდე თხებთან ძინავს ბოსელში. აღარაფერს ვამბობ მაჰაბჰარატაზე და დაო დე ძინზე. ბუდასაც ჰომეროსს სულ 1-2 საუკუნე აშორებს... ეს კიდე - თავთან ერთად ხერხემალიც რო ამოაძრო ტანიდან, იმას ადიდებს!
კიდევ ვიმეორებ - ეს რომ უბრალოდ აღწერა იყოს, კიბატონო, მაგრამ არა - ჰომეროსი ამას განადიდებს და განადიდებს ოსტატურად, არა-ფასადურად, არამედ თითქმის ნამდვილად. სუფთა ლიტერატურულ ასპექტში შეუდარებელია და ფაქტიურად იდეალური, ამიტომაც ჰომეროსი გენიოსია, მაგრამ ნაძირალა! თუმცა, ლიტერატუტულ ამბავშიც არის ნაკლი შიგადაშიგ - მაგალითად არაბუნებრივია შუა ბრძოლებში წარმოთქმული მონოლოგები (რო მე ვარ ესა და ეს, ამის და ამის შვილი და ა.შ.), ასევე პასაჟებია, რომლებიც სიტყვასიტყვით მეორდება (ვთქვათ ერთი პერსონაჟი ეუბნება მეორეს, წადი მესამე უთხარი ესა და ესაო. შეიძლება ერთი გვერდიც იყოს სათქმელი და მერე ის მეორე იმ ერთ გვერდს ზუსტად უმეორებს მესამეს საერთოდ შელამაზების გარეშე), მაგრამ ეგ არაფერი.
ორიოდე სიტყვა თვითონ თარგმანზე და გამოცემაზე. რადგან არ ვიცი ორიგინალი როგორია, ძნელია შევაფასო, მაგრამ ქართული ტექსტი თითქოს მშრალი და უემოციოა, რაღაც დოკუმენტური აღწერის პოტნში. შეიძლება პროზად როა, მაგრამ ქართულ ოდისეაში ეგ არ იგრძნობა. სხვა მხრივ ნიჩევო. ა, ილუსტრაციების ძალიან ბავშვური და მიამიტური, ჯობდა საერთოდ არ ყოფილიყო. თანაც ზოგი თითქოს დამთავრებულიც არაა ბოლომდე, ისეა მიფუჩეჩებული.
მოკლედ, კარგია რომ წავიკითხე - ჯერ ერთი ვეღარავინ მეტყვის კლასიკური ლიტერატურის კანონებს არ იცნობო, მეორეც - თანამედროვე საზოგადოების დეგრადაციის მიზეზები ცოტა უფრო ნათელია, ვიდრე აქამდე იყო :)
P.S. სინტაქსზე და ორთოგრაფიაზე ბოდიში, ამის გადაკითხვა აღარ მინდა, ისედაც გულისრევას ვიკავებდი წერისას.
ძალიან მოკლედ: ეს არის ეპოსი ჭუჭუების დატოლებაზე.
მოკლედ: სერიოზულად აღშფოთებული ვარ - დიდი ხანია ასეთი ნეგატივი არ გამოუწვევია წაკითხულ წიგნს: აღმაშფოთებელია არა შინაარსი ან ფორმა, არამედ ის თუ რა სტატუსი ქონდა და ისევ აქვს ამ წიგნს საზოგადოებაში. ზუსტად ამ სტატუსის გამო - ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიზეზი, რატომაცაა თანამედროვე მსოფლიო ტრაკში - არის ილიადა! ილიადა იგივეა ლიტერატურაში, რაც ჰოლივუდი - კინოხელოვნებაში. შეადარეთ - ექშენი, სექსი, ფსევდო-დრამა. რას უმღერის ჰომეროსი ილიადაში? ძალადობა, მონობა, კაცისკვლა, ღვინო, პომპეზური მხსვერპლშეწირვა, სისხლისმელი გამოსირებული ადამიანები და ღმერთები, ჭკუასუსტი გმირები ... არ გვინდა ეხლა რო აქილევსის სიძულვილში ჰექტორის სიყვარულია, ძალადობა სინამდვილეში თანაგრძნობააო - ეს სისულელე მართალიც რომ იყოს, ამის მიმხვედრია 2-3 ადამიანი, დანარჩენი მილიარდები კი ხედავენ ქალებს, წოდებას, სახელს, და სიმდიდრეს, რომელიც მოაქვს ვიღაცეების შარდის ბუშტის შუბით გახევას... ჯამში აი ესაა ჩვენი საზოგადოების იდეალი დღესაც, უბრალოდ ნაკლებად უხეში ფორმებით და უფრო კარგად შეფუთულია. ტფუ!
გრძლად:
[b:ოდისეა|26130110|ოდისეა|Homer|https://images.gr-assets.com/books/1440006603s/26130110.jpg|3356006] რომ წავიკითხე, საკმაოდ მომეწონა - საინტერესო თავგადასავალი, რომელსაც აქვს თავისი მიზეზი, განვითარება, დასასრული, არის ინტრიგა, პერსონაჟები მრავალფეროვანია, ისტორიები შინაარსიანი და მოველნები დრამატული. გვასწავლის რაღაცეებსაც - რომ ყველა საქციელს აქვს თავისი შედეგი, რომ ადამიანები სხვადასხვანაირები არიან და ა.შ. ხოდა, ვიცოდი რა, რომ "აი ოდიესა ხო, მაგრამ ილიადა სულ სხვაა", ჯერ კარგად შევისწავლე თარგმანების ამბები, მოვემზადე, ჩამოვყალიბდი, განვეწყვე... მაგრამ მივიღე ის, რაც მოკლედ ცოტა ზემოთ წერია.
თავიდანვე აღვნიშნავ, რომ პოზიტივიც დავინახე - ზუსტად ამიტომაც არის შეფასება 2 და არა 1:
1. პროზაულ თარგმანში ალბათ ბევრი კი დაიკარგა, მაგრამ პოეტური პასაჟები, ალეგორიები და შედარებები მაგარია მართლაც!
2. ძალიან ოსტატურადაა ნაჩვენები ღმერთების ჩარევა (ე.წ. divine intervention) ადამიანურ საქმეებში. ფაქტიურად არსად ეცხადებიან ღმერთები ადამიანებს პირდაპირ - მხოლოდ ფიქრის, სხვა ადამიანის ან რაიმე გრძნობის სახით და რეალურად გაუგებარია - ღმერთი ჩაერია მართლა თუ უბრალოდ მოხდა რაც მოხდა და მერე აღწერეს როგორც რო ვინმე ღმერთი ეხმარებოდა. ყოჩაღ ჰომეროსს (თუ მართლა არსებობდა), ეს კარგად გამოუვიდა.
3. ერთადერთი ციტატაა, რომელიც დამამახსოვრდა როგორც რაღაც საინტერესო და ღირებული იდეის მატარებელი: "ყველასათვის საერთოა ომის ღმერთი და იმას კლავს, ვინც სხვის მოკვლას აპირებს". და რა თქმა უნდა ამას ამბობს ჰექტორი, მთელს ეპოსში ერთაერთი ასე თუ ისე დადებითი პერსონაჟი.
ახლა ყეველაფერი დანარჩენი.
მართლა არ ვიცი საიდან დავიწყო, იმდენ რამეს მინდა ვაგინო ამ წიგნში უკანასკნელი სიტყვებით. ალბათ თავიდან და ეს "თავიდან" არის ის, რომ მთელი წიგნი განმსჭვალულია ბეძნებისადმი სიმპატიით და თუ რაიმე პოზიტიური წერია ტროელებზე, მხოლოდ როგორც ღირსეულ მტრებზე. ჯერ ერთი საერთოდ რას ერჩოდნენ? გასაგებია, რომ ილიადის შინაარსის ნაწილი პრინციპში არაა ომის მიზეზების გარჩევა, მაგრამ სადაც ნახსენებია, ისეა მოცემული, თითქოს ტროელებმა ელენე მოიტაცეს და ამისთვის ისჯებიან, მაშინ როცა ელენე 20 წელი ბედნიერ ოჯახურ ცხოვრებას ეწეოდა მოსიყვარულე ქმართან და მასზე გულიც შეტკივა ბერძნების წინააღმდეგ. რატომაა ეს გაპრავებული ისე, თითქოს აი რა ლეგიტიმური მიზეზი იყო? თანაც როცა ტროელებმა გადაწყვიტეს დაემთავრებინათ ომი ყველაფრის უკან დაბრუნებით, ბერძნებმა - არაო. გასაგებია ისიც, რომ ნამდვილი ტროის ომის მიზეზები სხვა იყო, მაგრამ ეგ არ ვიცით - რაც ვიცით მარტო ილიადით. იქ კი ტროელები არიან ცუდები (რაც უნდა ამტკიცოს ბერძენიშვილმა, წიგნში "გერმანელები" არ არინო - არაა ეს სწორი, ტროელები არიან გერმანელები და ჰექტორი არის პირსისხლიანი ჰიტლერი, პროსტა ღირსეული ცოტა). წარმოიდგინეთ, იტალიურ ენაში დღესაც ძალიან ხშირად იყენებენ უშვერ გინებას - porca troia (ტროელი ღორი). ბერძენი ღორი კი არა, ტროელიო! არადა ყველაზე დიდ პროჭობებს ბეძნები არაკეთებენ და ყველაზე მდაბალი დედამ#$@&%ლი პერსონაჟები ეგენი არიან (არც მინდა სიტყვა გმირი გამოვიყენო მაგათთან). ყველას რას დაიმახსოვრებ, მაგრამ:
- წამო ცხედრები შევუგინოთ ტორელებსო
- ძილში ჩუმად დააჭრეს ხალხს თავები ოდისევსმა და კიდე ერთმა სირმა
- ერთმანეთს ეჯიბრებიან - კაცისკვლა შენზე კარგად ვიციო
- მენელაოსი ვიღაცაზე სიამაყით ამბობს ახალდაქორწინებული ცოლი დავუქვრივე, ხოლო მშობლებს ტკივილი და მწუხარება მოვუტანეო
- თავისი შვილი შეწირა ღმერთებს აგამემნონმა, თან მოტყუებით ჩამოიყვანა
- ჰექტორის ცხედარს ყველამ ჩასცა შუბი, უტრაკო მეტრაკეები, სანამ აქილევსმა არ მოკლა მანამდე ერთეული შემთხვევის გარდა გაურბოდა ყველა.
ეხლა ბაზარი არაა იტყვით - ეგ რა წიგნის ბრალია, რა ცხოველური ინსტიქტების მქონდე ადამიანებიც იყვნენ (ყველანი, მაგრამ ბერძნები უფრო), ის აღწერა ჰომეროსმაო. არაფერიც - პროსტა კი არ აღწერა, არამედ თანაუგძნო ყველაფრით, განადიდა, role model შექმნა, თან ისე ოსტატურად, რომ ადამიანური თვისებებიც დაუტოვა, სიყალბის შთაბეჭდილება რომ არ დაგვრჩენობდა (კიდევ ერთხელ - როგორც მწერალი - დონეა). ისიც შეიძლება თქვათ, რო არ ჩანს ბერძნებისადმი თანაგრძნობა, მაგრამ აბა დააკვირდით:
1. რომელი ღმერთები იბრძვიან აქეთ-იქით?
ბერძნები: პოსეიდონი, ათენა, ჰეფესტო, ჰერმესი, ჰერა! ანუ სულ სიძლიერე, გმირობა, რკინა და სიკვდილი!
ტროელებისკენ: აფროდიტე, აპოლონი, არტემიდა, ლეტო და არესი! ანუ სექსი, სილამაზე და ერთი ჯანდაბას ომი (ამასაც სულ "ობიექტურობისკენ" მოუწოდებენ და პერიოდულად უკან იხევს).
2. დააკვირდით რიგით თუ არარიგით ორთაბრძოლებში რა რანგის ბერძენი და ტროელი პერსონაჟები კვდებიან. ბერძნებიდან რომელი პორსონაჟიც კი თავიდანვე ჩანს, რომ მნიშვნელოვანია (ოდისევსი, აგამემნონი, აქილევსი, იდომენევსი, აიაქსები, მენელაოსი და ა.შ.) არავინ კვდება. ტროელებში კი მარტო ორი მასეთი გადარჩება და ისიც ღმერთების ჩარევით. ერთადერთი პატროკლოსია, ვინც კვდება, მაგრამ ესეც ბოლოსკენ შემოსული პერსონაჟია და ფაქტიურად აპოლონი კლავს (სხვათაშორის ესეც ჰოლივუდური ფილემბის ანალოგიაა - "კარგებს" რომ სულ უმართლებთ).
3. ღმერთების ჩარევითვეა უფრო ხშირად როცა ტროელები იმარჯვებენ, ანუ ღმერთები რომ არ იყვნენ ბერძნებზე გაბრაზებულები რაღაც მომენტში, თითქოს ცხადია რომ ტრელები რა თქმა უნდა წააგებდნენ.
4. ზოგადადაც უფრო აღმატებითი და მრავლობითი ეპითეტები ბერძნების მიმართაა.
ძალიან ბევრიც რომ არ გავაგრძელო შინაარსზე - ძირითადად რა გვაქვს ამ წიგნში წარმოდგენილი, თანაც საკმაოდ პოზიტიურ და განდიდების ტონებში?
- თვითონ ომი და ადამიანების ხოცვა ფაქტიურად უმიზეზოდ
- გნიდობა და ჩათლახობა (ოდისევსის პერსონაჟით)
- ცხოველების მხვერპლშეწივა უზომო ოდენობით (მარტო ჰეკატომბე რამდენჯერ ხდება - ანუ 100 ხარის შეწირვა)
- ადამიანების მხვერპლად შეწირვა (აგამემნონის შვილის გარდა პეტროკლოსის გვამს 12 ტროელს დაუკლავენ)
- ახურუშებული და პირსისხლიანი ღმერთები, რომლებსაც არანაირი ღირსება და აზროვნების ლოგიკა არ გააჩნიათ
- მუდმივი ლოთობა
- ქალები ფაქტიურად მხოლოდ ნადავლია, ელენედან დაწყებული, დამთავრებული ხელსაქმის მცოდნე ქალით, რომელიც პრიზია პატროკლოსის გასვენების შეჯიბრრში და 5-ჯერ(!) იაფი ღირს, ვიდრე რაღაც სამფეხა
- გვამების მოტაცება და ძარცა ეგრევე ბრძოლის ველზე, სულ აბჯრებს და გვამებს დაათრევენ აქეთ-იქით
არადა წარმოიდგინეთ ამ დროს რა ხდება დედამიწის სხვა კუთხეებში, რა სულიერ და ტექნიკურ განვითარებას აღწევს ინდოეთი, ჩინეთი, ბაბილონი? ეგვიპტეც კი! კიაბტონო, ეგვიპტეში რო მონობა და მსხვერპლშეწირვაა, მასეთი უნდა, მაგრამ ისინი პირამიდებსაც აშენებენ. ოდისევსის მამას კიდე თხებთან ძინავს ბოსელში. აღარაფერს ვამბობ მაჰაბჰარატაზე და დაო დე ძინზე. ბუდასაც ჰომეროსს სულ 1-2 საუკუნე აშორებს... ეს კიდე - თავთან ერთად ხერხემალიც რო ამოაძრო ტანიდან, იმას ადიდებს!
კიდევ ვიმეორებ - ეს რომ უბრალოდ აღწერა იყოს, კიბატონო, მაგრამ არა - ჰომეროსი ამას განადიდებს და განადიდებს ოსტატურად, არა-ფასადურად, არამედ თითქმის ნამდვილად. სუფთა ლიტერატურულ ასპექტში შეუდარებელია და ფაქტიურად იდეალური, ამიტომაც ჰომეროსი გენიოსია, მაგრამ ნაძირალა! თუმცა, ლიტერატუტულ ამბავშიც არის ნაკლი შიგადაშიგ - მაგალითად არაბუნებრივია შუა ბრძოლებში წარმოთქმული მონოლოგები (რო მე ვარ ესა და ეს, ამის და ამის შვილი და ა.შ.), ასევე პასაჟებია, რომლებიც სიტყვასიტყვით მეორდება (ვთქვათ ერთი პერსონაჟი ეუბნება მეორეს, წადი მესამე უთხარი ესა და ესაო. შეიძლება ერთი გვერდიც იყოს სათქმელი და მერე ის მეორე იმ ერთ გვერდს ზუსტად უმეორებს მესამეს საერთოდ შელამაზების გარეშე), მაგრამ ეგ არაფერი.
ორიოდე სიტყვა თვითონ თარგმანზე და გამოცემაზე. რადგან არ ვიცი ორიგინალი როგორია, ძნელია შევაფასო, მაგრამ ქართული ტექსტი თითქოს მშრალი და უემოციოა, რაღაც დოკუმენტური აღწერის პოტნში. შეიძლება პროზად როა, მაგრამ ქართულ ოდისეაში ეგ არ იგრძნობა. სხვა მხრივ ნიჩევო. ა, ილუსტრაციების ძალიან ბავშვური და მიამიტური, ჯობდა საერთოდ არ ყოფილიყო. თანაც ზოგი თითქოს დამთავრებულიც არაა ბოლომდე, ისეა მიფუჩეჩებული.
მოკლედ, კარგია რომ წავიკითხე - ჯერ ერთი ვეღარავინ მეტყვის კლასიკური ლიტერატურის კანონებს არ იცნობო, მეორეც - თანამედროვე საზოგადოების დეგრადაციის მიზეზები ცოტა უფრო ნათელია, ვიდრე აქამდე იყო :)
P.S. სინტაქსზე და ორთოგრაფიაზე ბოდიში, ამის გადაკითხვა აღარ მინდა, ისედაც გულისრევას ვიკავებდი წერისას.
vaporization's review against another edition
5.0
Fagles translation. The language of the Iliad is unmatched.
phoenix2's review against another edition
3.0
Liked Iliad better than Homer's second book, but, because I studied it in school and we had to translate the ancient text, the anticipation of what is going to happen was kind of put down by the long phrases. Though I do have fond memories of this one, as it was the first ( and maybe the only) tale my dad has ever told me as a kid. Anyway, a nice war story, with the Gods involving into human destinies and the twist of events being a chain as the one thing leads to another and eventually everything falls down like dominos.
readnicoleread's review against another edition
adventurous
slow-paced
- Plot- or character-driven? Plot
- Strong character development? No
- Loveable characters? No
- Diverse cast of characters? No
- Flaws of characters a main focus? Yes
3.5